Phytolacca americana etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Phytolacca americana etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

5 Aralık 2024

ŞEKERCİ BOYASI ( Phytolacca )

Şekerci boyası bitkisi ( Phytolacca americana )
Genel görünüm 

Şekerci boyası ( Phytolacca americana ), şekerciboyasıgiller  ( Phytolaccaceae)  familyasından Kuzey Amerika'ya özgü, çok yıllık otsu bir bitkidir.  Ancak  yetiştirildiği bir çok ülkede  ve yurdumuzda doğallaşmıştır.  Özellikle Doğukaradeniz Bçlgemiz'de  yaygındır. Bazı yörelerde acımur ( Giresun ), dünyagüzeli ( Rize ), dünya otu, şerbet boyası, kuşüzümü gibi adlarla da bilinir. İstilacı bir ot olarak kabul edilir.

Cins adı eski  Yunanca 'cilalı' demektir, meyvelerinin durumu kastedilmektedir. Tür adı Amerika demektir. Bitkinin doğal olarak  yetiştiği yer belirtilmektedir.

Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Çiçek  
2 - 3 m kadar boylanır, gövdesi genellikle kırmızı - pembe renkli olup çok dallıdır. Haziran - Eylül ayları arasında, salkımlar  halinde,  çok sayıda, beyaz - yeşil ( meyve aşamasında pembe veya kırmızıya döner ) renkli çiçek açar. Yaprakları geniş, mızraksı ve yeşil renklidir. Sonbaharda dökülmeden önce pembemsi bir renge döner. Meyve, üzümsü, basık, küre şeklinde,  önce yeşil, olgunlaşınca kırmızı - mor renklidir. Tohumu küçük ve  siyah renklidir.  Kuşlar için önemli bir besin kaynağıdır, bu sayede tohumlar çevreye  yayılır. Kışın toprak üstü tamamen olür.  

Kayıtlarda genç gövde ve yapraklarının pişirilerek yenebilceği belirtilmektedir. Kökleri cilt, romatizma, ülser  ve  bazı hastalıkların tedavisinde  kullanıldığı belirtilmektedir.  Ancak zehirli bir bitki olduğu için dikkatlı olmak gerekmektedir. Bitkinin meyvelerinden elde edilen kırmızı  boya ise  gida ve şarap boyası olarak kullanılmıştır.  Kökü 'saponin' açısından zengindir, sabun yapımında kullanılmaktadır. 

Şekerci boyası ( Phytolacca americana )
Meyve ve çiçek  
Şekerci boyası, ılıman iklimlerde ve güneşli veya yarı gölge  yerlerde  yetişmektedir. Verimli, derin, kumlu ve nemli  toprakları sever.  Orman açıklarında, çalılıklarda, tarlaların kenarlarında, yol kenarlarında   yetişmektedir. Kazık köklü olduğu için yangınlara dayanıklıdır. 
Özellikle  çekici meyveleri nedeniyle park ve bahçelerde  süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. Saksı içinde de yetişir. Zehirli olduğundan çoçuklardan uzak tutulmalıdır. Tohumla üretilir. 
Şekerci boyası bitkisi ( Phytolacca americana ) 
Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Sonbahar 

Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Gövde 
Kaynaklar: İstanbu'un Doğal Bitkileri ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ). Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Ağaçlar ve Çalılar  1 ( Prof. Dr. Ersin yücel ). Vikipedi.