ÖLMEZ ÇİÇEK ( Helichrysum )

Kurutulmuş  ölmez çiçek  ( Şirince / Selçuk 

Papatyagiller ( Asteraceae )  familyasının 'Helichrysum' cinsini  oluşturan bitkilere, yurdumuzda  genel olarak 'ölmez çiçek' ya da 'altın otu' denir. Çok yıllık ve otsu  olan bu bitkilerin  yaprakları gri renkli ve tüylüdür.  Yazın parlak sarı renkli ve  güzel kokulu çiçekler  açarlar.  Helichrysum, eski Yunaca Altın güneş anlamına gelir. Çiçeklerinin renginin parlak ve sarı renkli oduğunu işaret eder. 

Helichrysum cinsinin  bütün dünyada 600, yurdumuzda ise 24  türü yetişmektedir.  Çiçekleri koparıldıktan sonra da rengi ve şeklini uzun süre korur.  Bu nedenle adına  'ölmez çiçek' denir.  Bazı helichrysum türleri  populer bir süs bitkisidir.  Daha çok kurutlmuş çiçek olarak kullanılır. H. italicum türünün  tarımı yapılmaktadır. 

 Avrupa, Afrika, Avustralya ve Asya kıtasında doğal olarak yetişir. Yurdumuzda oldukca  yaygındır, hemen hemen bütün bölgelerimizde yetişir,  bazı türleri sadece yurdumuzda yetişir (  endemik ).  

Kudama, Ölmez çiçek ( Helchrysum stoechas )
Kokusu köriye benzer,  bu nedenle  'köri bitkisi' de denir. 

Ölmez çiçek, bütün bölgelerinde  yetiştiği için  çok fazla yöresel adla bilinir. Bunlardan bazıları şöyledir;  Altın çiçek, Altın otu, Mantuvar otu, Yayla çiçeği, Herdemtaze, Solmaz çiçek, Güneş çiçeği, Güve otu, Uludağ çiçeği, Kudama, Arı çiçeği, Yahudi otu, Dudiye,  Kalisar çiçeği, Çoban çiçeği, Sarı kedi ayağı, Kaymak çiçeği, Sarı çiçek, Savran, Sarıbaş, Amel otu, Gülazar ......vs. 

Yurdumuzda en çok yetişen türleri ise H. arenarium, H. graveolens, H. oriientale, H. plicatum, H. sanguineum ( kırmızı çiçeklidir )  ve H. stoechas'tır. 

Helichrysum çiçeği  küçük küreler halinde, sarı renkli  ve  şemsiye gibi bir  yapı oluşturur.  Keskin ve güzel kokuludur.  Bazı türleri köri gibi kokar. Nadir olarak bazı türleri beyaz, turuncu ve kırmızı renkli çiçek açar. Yaprakları,  gövdesi gri renkli  olup  yünlü gibidir.

Ölmez çiçek, Balkaymam,  Altınotu ( Helichrysum italicum )
 ( Dilek Yarımadası / Aydın )

Geçen yıl bahçeme  diktiğim altın otu / Balkaymak 
 ( Helichrysum italicum  )

Bir tür ölmez çiçek, Balkaymak 
(Helichrysum italicum ) 

Ölmez çiçek güneşli yerleri ve kireçli, kumlu, taşlık toprakları sever.  Soğuğa, sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır.
Kurutulmuşu uzun süre bozulmadan durabilir. Ayni zamanda şifalı bir bitkidir. Eskiden beri bazı hastalıkların  ( iltihap önleyici, safra ve idrar söktürücü, taş düşürücü, iştah açıcı v.s ) tedavisinde kullanılmıştır. Güveye karşı kullanılır, bu nedenle 'Güve otu' da denir. Bazı türlerinin çiçekleri kekik ile karıştırılarak  çay yapılır, boya ve esans  elde edilir. 
Ölmez çiçek,  tohumla ve kökten ayırma ile üretilir. Fazla bakım istemez.  

 Giresun - Sivas yolu üzerinde bulunan Eğribel Geçidi'nde, yayladan topladığı
'Dudiye' çiçeklerini  satan bir genç. 

VE  BİR  HİKAYE 
                                                        SOLMAZ ÇİÇEK ( Hikaye )
Gönül ferman dinlemez diye atalarımız  boşuna dememiştir.  Çoban, davarlarına baktığı ağasının  kızına aşık olur, olmasına da....!  Ağanın,  kızını  çobana  vermeye hiç mi hiç niyeti yoktur. Davul bile dengi dengine çalar der, içinden.  Ancak kızının da çobanda  gönlü olduğunu anlayınca, hemen reddetmez. Çobana, kızına davarlarını  otlattığı yayladan solmadan bir kır çiçeği getirmesini şart koşar. Ancak, çoban ne kadar çabalasa da hiç bir  kır çiçeği  bu kadar uzun yola solmadan dayanamaz. 

Sonunda, ayakları yara bere içinde kalan  çoban yataklara düşer.  Bu arada, anasının yaralarına sürmek için kırlardan topladığı altın  renkli bir  çiçeğinin  günlerdir  başucunda solmadan durduğunu fark eder.  Çiçekleri alan çoban  tekrar yollara  düşer.  Köye geldiğinde çoban, çiçekler  hala  yeni koparılmış gibi canlı ve tazedir.
Çoban muradına ereken,  bu yayla çiçeğinin adı da  o günden sonra 'solmaz  çiçek' kalır.

Dedemden Masallar ( A Kadir Bekçi )

 30. 04. 2015, Bahçeköy / Seferihisar 

Kaynaklar: Wikipedia, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü  ( Turhan Baytop ).