Süs ağacı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Süs ağacı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

16 Şubat 2025

CENNET AĞACI ( Ailanthus )

Cennet ağacı / Kokar ağaç  ( Ailanthus altissima )
Kapadokya / Nevşehir
  
Botanik adı Ailanthus altissima olan cennet ağacı kokarağaçgiller ( Simarubaceae ) familyasından,  kışın yapraklarını döken, 20 -  25 m kadar boylanan, geniş tepeli bir ağaçtır. Anavatanı Çin'dir. Hindistan, Asya ve  Avustralya'da yetişen 6 tür vardır. Türkiye'de ve Avrupa'da  Ailanthus altissima türü doğallaşmıştır. bütün bölgelerimizde yetişir, soğuğa dayanıklıdır. Çok hızlı büyür ancak uzun ömürlü değildir ( en fazla  50 yıl yaşar ) ve gövdesinin içi çürür.  Koyu yeşil renkli, tüysü ( bileşik )  yapraklıdır  ( 13 - 25 yaprakçıkdan oluşur ).  Erkek çiçekleri ve  yaprakları ezilince  kötü bir koku yayar bu nedenle kokar ağaç, osuruk ağacı denir. Ayrıca Yabani ceviz, yalangoz adları ile de bilinir.

Haziran - temmuz aylarında çiçek açar. Çiçekler, küçük, sarımsı beyaz renkli olup büyük salkımlar oluşturur. Genellikle erkek ve dişi çiçekler ayrı ağaçlarda bulunur. Kanatlı meyveleri önce yeşilken sonbahara doğru kızarır. 

Çin'de kutsal sayıldığı için adına cennet ağacı denir. Cins adı ( ailanthus ) 'cennet yolu' anlamına gelir.  


Cennet ağacı / kokar ağaç - meyvesi 
( Ailanthus altissima ) 
Güneşli yerlerde ve ılıman iklimlerde yetişir.  Her tür toprakta yetişir, su isteği azdır. Özellikle derin ve nemli toprakları sever. 

Kötü kokmasına rağmen her yere kolay uyum sağlaması ve genel görünümü  nedeniyle park, bahçe ve yol boylarında süs bitkisi olarak yetiştirilir.


Yaprakları reçine, tanen ve C vitamini bakımından zengindir. İshal ve dizanteriye karşı kullanılır. 

Kötü kokması, ağacın kısa ömürlü olması ve  gövdesinin içiin çürüyerek  rüzgarda kolayca devrilmesi nedeniyle eskisi kadar popüller değildir.

Tohumla  ve kök sürgünleri ile üretilir. Ancak dikmeden önce istilacı bir bitki olduğunu untmak gerekir.
Cennet ağacı - meyvesi ( Ailanthus altissima )
Cennet ağacı - yaprağı  ( Ailanthus altissima )
Cennet ağacı / kokar ağaç ( Ailanthus altissima )
Cennet ağacı / kokar ağaç - meyvesi
( Ailanthus altissima )
Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları  Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri ( Erdi Ekren ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Wikipedia 

8 Şubat 2025

PAVLONYA AĞACI ( Paulownia )

      
    Pavlonya ağacı ( Paulownia tomentosa )

Pavlonya, kışın yapraklarını döken, 10 - 15 m kadar uzayıyan, hızlı büyüyen, kışın  yapraklarını döken bir ağaç cinsidir. Anavatanı Asya kıtasıdır, 8 türü vardır.  Bunlardan en yaygını ve tanınmışı, Dünyada prenses ağacı, İmparotica ağacı, yüksükotu ağacı ve tüylü pavlonya  gibi adlarla tanınan Paulownia tomentosa'dır. Ülkemizde ise  tüylü pavlonya ve Çin kavağı adı ile daha çok bilinir.  Kerestesi, yaprakları ve çiçekleri değerli bir ağaçtır. Son yıllarda çok hızlı büyüdüğü için,  kavak ( populus )  ağacının  yerine yetiştirilmek için çalışmalar yapılmaktadır. Kağıt endüstrisinde, mobilyacılıkta  ve peyzaj bitkisi olarak yetiştirilmektedir. 

Cins adı, Hollanda Kraliçesi olan Rusya'lı Anna Pavloyna'nın onuruna verilmiştir. Tür adı tüylerle kaplı demektir. Yapraklarının tüylü olduğunu işaret eder.

Pavlonya ağacı - beyaz çiçekl ( Paulownia tomentosa )
Avrupa ve Amerika'da doğallaşmıştır, istilacı kabul edilir. İlkbaharda yaprak açmadan önce açık leylak renginde, dik salkımlar halinde, çan şeklinde, güzel kokulu çiçekler açar. Meyve ( kapsül ),  bol tohumludur, yapraklar dökülünce de uzun süre ağaç üzerinde kalır. Yaprak,  geniş ve yüreksidir.  Çiçekleri polen ve nektar bakımından zengindir, arıcılık bakımından önemlidir.  Yaprakları azot bakımından zengindir  gübre olarak değerlidir, kirli havayı temizler.  Kökleri  topraktaki ağır mineralleri emer ve  erozyondan korur. Park, bahçe ve yol kenarlarında  süs bitkisi olarak yetiştirilir 

Güneşli yerlerde ve ılıman iklimde yetişir.  Geçirimli, nemli ve verimli toprakları sever. Kuraklığa ve soğuğa dayanıklıdır. Çelikle ve tohumdan üretilir. 

Pavlonya ağacı - beyaz çiçekli  ( Paulownia tomentosa )
Pavlonya ağacı - çiçeği 
( Paulownia tomentosa )

Pavlonya ağacı - meyvesi  ( Paulownia tomentosa )

Pavlonya ağacı, meyve ve  çiçeği  ( Paulownia tomentosa )

Pavlonya ağacı ( Paulownia tomentosa )

Pavlonya ağacı - yaprak  ve  meyveleri 
( Paulownia tomentosa )

Pavlonya ağacı - çiçeği  ( Paulownia tomentosa)
 
Pavlonya ağacı - çiçeği  ( Paulownia tomentosa )
Pavlonya ağacı ( Paulownia tomentosa )
İhsaniye / Seferihisar 

Kaynaklar: Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Kültürpark'ın Ağaç, Ağaççık Ve Çalıları. Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Wikipedia 

11 Ocak 2025

KIBRIS AKASYASI ( Acacia )

Kıbrıs akasyası ( Acacia saligna ya da Acacia cyanophylla )
Cittaslow Seferihisar / İzmir
 
Türkçe literatürde adı Kıbrıs akasyası olan Acacia saligna  baklagiller ( Fabaceae ) familyasından, herdem yeşil,  4 - 5 m boylarında, geniş tepeli bir ağaçtır. Anavatanı Avustralya'dır ancak  Türkiye'ye Kıbrıs'tan geldiği için adına Kıbrıs akasyası ya da  Kıbrıs mimozası*  denir. Akdeniz çevresinde kültüre alınmıştır. Akdeniz ve Ege bölgelerimizin kıyı bölgelerinde yetiştirilir.  İlkbaharda yoğun bir şekilde, salkım halinde, küreler halinde, altın sarısı renkli çiçekler açar. Sahil yörelerinde kumulların durdurulmasında ve  park, bahçe ve yol boylarında süs bitkisi olarak yetiştirilir. 
Kıbrıs akasyası - çiçeği
( Acacia saligna ya da A. cyanophylla )
Kıbrıs akasyası ılıman iklimlerde yetişir, kuraklığa dayanıklıdır ancak soğuğu sevmez. Toprak bakımından seçici değildir, kumlu toprakları sever.  Meyveleri bakla şeklinde ve çok  tohumludur.  

Kıbrıs akasyası ile İzmir  akasyası / mimozası  ( Acacia retinoides ) birbirine çok benzer, bu iki bitki türü birbirleriyle karıştırılır. İzmir mimozası  yapraklarının  ince olması ve çiçeklerini yaz aylarında ( geç ) açması ile Kıbrıs akasyasından ayrılır.  Akasya ( acacia ) çiçekleri zehirsizdir,  yenebilir. Tohumla ve çelikle üretilir.
Kıbrıs akasyası altında mutlu bir gün. 

Kıbrıs akasyası ( Acacia saligna )

Kıbrıs akasyası ( Acacia saligna ) 

Kıbrıs akasyası ağacı.  Meyve veyaprağı 
( Acacia  saligna )
Kıbrıs akasyası ( Acacia cyanophylla )
Seferihisar / İzmir 
Kıbrıs akasyaları ( Acacia saligna ya da Acacia cyanophylla ) 

* Acacia,  türlerine genel olarak halk arasında 'mimoza' denmektedir.   Halk arasında  akasya denilen Robinia pseudoacacia  ve R. hispida türlerinin  Türkce literatürdeki adı ise 'yalancı akasya' dır.  

Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Wikipedia 


31 Aralık 2024

ORKİDE AĞACI ( Bauhinia )

Orkide ağacı çiçeği ( Bauhinia variegata
Orkide ağacı (Bauhinia) baklagiller (Fabaceae) familyasından, genellikle kışın yaprağını döken, bazen tam dökmeyen,  ağaç ve  çalılardan oluşan bir bitki cinsidir. Bütün dünyada 345 kadar türü bulunmaktadır. Hindistan ve Çin'in tropikal ve subtropikal iklim görülen yerlerinde doğal olarak yetişmektedir ancak süs bitkisi olarak dünyanın  çeşitli bölgelerine dağılmıştır. Bazı ülkelerde istilacı kabul edilir. Dünyanın en güzel çiçek açan ağaçlarından biri kabul edilmektedir. Çiçek ve yaprakları güzel ve  dekoratiftir.  Süs bitkisi olarak daha çok melez türleri ve kültürleri yetiştirilir. 
Cins adı, İsviçreli botanikçiler Johann Bauhin  ve Gaspard Bauhin'e izafeten verilmiştir. Tür adı 'çeşitli' demektir. 

Doğal bir tür olmayan Bauhinia variegata,  yurdumuzun Akdeniz ve Ege bölgesinin kıyı kısımlarında park ve bahçelerde süs bitkisi olarak  yetiştirilir.  Pembe ve beyaz çiçekli iki varyetesi ( çeşidi )  vardır. İri ve gösterişi çiçekleri orkideye* benzer hafif kokuludur, biri büyük beş taç yaprağı vardır.  Yaprakları yeşil renkli, iki loblu,  kalp şeklinde ve dekoratiftir. Bu nedenle orkide ağacı  'çatalyürek' adı ile de bilinir. Yaprağını açmadan önce, ilkbaharda çiçek açar,  yazın da seyrek olarak çiçek açmaya  devam eder. Çiçekler  yerini fasulye  şeklinde, uzun,  birkaç tohumlu  meyvelere bırakır.
Hint mutfağında  meyve, çiçek, yaprak ve tomurcukları sebze olarak  kullanılmaktadır. 
Orkide ağacı çiçeği ve yaprağı
 ( Bauhinia variegata )

Orkide ağacı  sıcak, güneşli - yarı gölge yerleri  ve  verimli, geçirimli,  nemli toprakları sever. Kısa süreli donlara ve kuraklığa dayanıklıdır. Akdeniz iklimine uyumludur.  Yurdumuzun Akdeniz ve Ege bölgelerinde park, bahçe ve yol boylarında yetiştirilir.Tohumla ve çelikle üretilir.
Orkide ağacı ( Bauhinia variegata )

Orkide ağacı ve çiçeği  ( Bauhinia variegata )
Orkide ağacı çiçeği ve meyvesi
 ( Bauhinia variegata )
Orkide ağacı çiçeği  ( Bauhinia variegata )

Orkide ağacı ve çiçeği  ( Bauhinia variegata )
*Orkide: Orchidaceae familyasından, çok yıllık otsu bitki.

Kaynaklar: Kültürpark'ın Ağaç, Ağaççık Ve Çalıları. Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar - 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Wikipedia   

1 Aralık 2024

MABET AĞACI ( Ginkgo )

Mabet ağacı, Ginkgo ( Ginkgo biloba )
Bilimsel adı Gingko biloba olan mabet ağacı ya da ginkgo, Ginkogiller ( Ginkgoaceae ) familyasından kışın yapraklarını döken, dünyanın yaşayan en eski ağacıdır. Darwin'in taktığı adı 'yaşıyan fosil'dir.  XVII. yüzyılda sadece Çin'de Buda mabetlerinin bulunduğu bahçelerde son örnekleri bulunmuştur. Bu yüzden  adına  mabet ağacı denir. Yapılan incelemelerde ginkgo ağacının atalarının dinazorlarla aynı dönemde bundan 270 milyon yıl önce yaşadığı anlaşılmıştır. Günümüzde ginkgo ağacının hiçbir yakın türü ve benzeri yoktur, tamamen kendine özgü bir ağaçtır. Anavatanı Çin, Kore ve Japonya'dır.  Konfücyus'un mabet ağacı altında vaaz verdiği söylenir. Çin'de saygı gösterilen bir ağaçtır. Halk tıbbında kullanılmaktadır. 
Cins adı Japonca 'gümüş kayısı' anlamına gelir. Cinsin meyvesine atıftır. Tür adı 'iki loblu' anlamına gelir. Türün yaprasını işaret eder. 

Ginkgo, yurdumuzda süs bitkisi olarak park, bahçe ve yol boylarında  yetiştirilmektedir. Gümüş kayısı, fil kulağı, kız saçı, çin yelpaze çamı gibi isimlerle de anılmaktadır. 
Hiroşima'ya atılan  atom bombasından sağ kalabilen  ve bugün hala yaşıyan  Ginkgo ağacı. Yıkılan tapınak daha sonra ağaca zarar vermeyecek bir şekilde yapılmıştır. 
( Fotoğraf  kwanten. home. xs4 all. nl/ hiroshima. htm sitesinden alınmıştır. Teşekkürler  ) 
Mabet ağacı, 30 - 40  metre kadar boylanır, oldukca uzun ömürlüdür, 2500 yıl kadar yaşıyabilmektedir.  Japonya'nın Hiroşima kentine 1945 yılında atılan  atom bombasının patladığı noktaya  1 - 2 km mesafede yer alan dört ginkgo ağacı, bu alanda patlamadan sağ kalabilen  ve hayatlarını  bugün de sürdüren yegane canlı varlıklardır. Uluslararası bir sembol haline gelen bu ağacın üzerinde 'Hiroşima yok'  ve insanların barış için duaları kazınmıştır. 
Ginkgo  ağacının sonbaharda dökülen  yaprakları.  
Yaprakları fil kulağı, yelpaze şeklinde olup  iki lobludur. İki evciklidir,  meyvesi  kötü kokulu ve  kirleticidir,  bu nedenle bahçelere erkek çeşidini dikmekte yarar vardır. Sonbaharda yaprakları parlak sarı bir renk alarak hoş bir manzara oluşturur. Meyveleri kabuğu soyulduktan sonra pişirilerek yenmektedir. Ancak fazla yenilmesi tavsiye edilmememektedir. 
Yapraklarından elde edilen 'gingko' adlı alkoloid beyin damarlarını açıcı özelliktedir. Bu nedenle tıbbi bir bitkidir. Bazı ülkelerde tıbbi amaçla yetiştirilmektedir. Bunama ve alzheimer hastalığına karşı, hastalığı yavaşlatan ilaçların yapımında kullanılmaktadır. 

Ginkgo, bir çok iklime uyum sağlar. Güneşli ya da yarı gölge yerlerde yetişir.  Çok sıcak ve kurak iklimleri sevmez. Kökleri derine iner ve filiz verir, çok dayanıklıdır,  Kirli havadan  etkilenmediği için, şehirlerde  peyzaj çalışmalarında  kullanılır.  Tohumla, çelikle ve aşı ile üretilir. 
Ginkgo ağacı ( Ginkgo biloba ) 
                                                     Kırk Paralık  Ağaç ( Ginkgo biloba )
Bir söylentiye göre ünlü düşünür, yazar ve besteci  Jean - Jacques Rousseau ( 1712 - 1778 ). İsviçreli bir bahcıvanın  Çin'den getirdiği Ginkgo ağaçlarını çaldırır.  Rousseau, botanik tutkusu nedeniyle yaptığı bu suçtan  40 altın para ödeyerek yakasını  kurtarabilir.  Rousseau'nun  ölmeden önceki son sözleri ise; 'Ah, doğa ne kadar güzel' olmuştur. 
Hikayenin bir başka versiyonu da şöyledir. İngiliz bir bahçıvanın elindeki 4 - 5   ginkgo ağacı olduğunu  öğrenen bir Fransız botanikçi, İngiltereye giderek ağaçları satın almak ister. Ancak, normal yollardan  İngilizi ağaçları satmaya ikna edemez. Bunun üzerine akşam  yemeğe davet ettiği İngilizi sarhoş ederek, Ginkgo ağaçlarını kırk altın para ödeyerek satmaya ikna eder. 
( Bu hikayelerin orjinalleri  Gülnar Onay'ın Bahçem ve Ben kitabında yer almaktadır. Teşekkür ederim. )   

Kaynaklar: Bahçem ve  Ben ( Gülnar Önay ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ), Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi ( Oktay Mete ), Vikipedi 

23 Ekim 2024

ALTIN YAĞMUR AĞACI ( Koelreuteria )

Altın yağmur ağacı / Güvey kandili ağacı ( Koelreuteria paniculata 
Ülkemizde güvey kandili adı ile  bilinen  Altın yağmur ağacı ( Koelreuteria paniculata ), Akçaağaçgiller ( Sapindaceae ) familyasından, 8 - 12 m. boylarında, kışın yapraklarını döken, dağınık dallı,  çalı veya  ağaç formlu  bir bitkidir.  Anavatanı Doğu Asya'dır ( Çin, Japonya  ve Kore ). 
Üç türü vardır: 
- Koelreuteria paniculata:   Altın yağmur / fener ağac 
- Koelreuteria bipinnata: Çin fener ağacı
- Koelreuteria elegans.  Tayvan fener ağacı  

K.  paniculata, Çin  feneri şeklindeki meyveleri ve salkım halinde, parlak sarı renkli çiçekleri nedeniyle ılıman ıklim görülen bölgelerde ve yurdumuzda süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Dalından döküen çiçekleri yerde çok güzel bir manzara oluşturur;  bu nedenle adına  dünyada  'Altın  yağmuru ağacı' denmektedir.  
Bitki ayrıca  sabun ağacı, fener ağacı, altın ağacı, vernik ağacı olarak da bilinmektedir.  
Çin'de, antik çağdan kalan beş ağaçdan  biri kabul edilmektedir.  Koelreuteria, bilginlerin mezarının başına  dikilmiştir. 
Yurdumuzda peyzaj bitkisisi olarak kullanılmaktadır. Yol kenarlarına, refujlere, parklara  dikilmektedir,  gölge ağacı olarak da kullanılır.  

Cins adı, 1723 - 1806  tarihleri arasında yaşamış Alman bitki bilimci Joseph Gottlieb KOELREUTER' a ithaf  edilmiştir.  Tür adı, 'Bileşik salkım' anlamına gelir, çiçek kurulunun yapısını işaret eder.
Güvey kandili ağacı / Altın yağmur ağacı   ( Koelreuteria paniculata 
Çiçekleri dalların ucunda ( terminal ), parlak sarı renkli, hafif kokuludur ve yaz aylarında çiçek açar. Bal arılarını kendine çeker. Uzun salkımlarda yoğun kümeleri oluşturmaktadır. Bileşik yapraklıdır, 15 kadar  yaprakcıktan oluşur.  Yapraklar ilk açınca   pembemsi - mor, yazın yeşil, sonbaharda sarı - turuncu bir renk alır.  Meyve, çin feneri şeklinde  üçgensi bir kapsüldür. İçinde üç tohum bulunur. Yapraklar döküldükten sonra da, uzun süre ağaç üzerinde kalarak hoş bir görüntü oluşturur.  Tohumlar sert, yuvarlak ve siyah renklidir. kolye ve süs eşyası  yapımında kullanılmaktadır. 

Günşli ve ılıman iklimlerde yetişir. Kuraklığa ve  soğuğa ( - 15 derece )  dayanıklıdır. Bu nedenle iç bölgelerimizde de yetişir.   Toprak bakımından seçici değildir, asitli, drenajlı, kuru  toprakları sever. Daha çok yurdumuzun kıyı bölgelerinde park ve yol kenarlarında yetiştirilmektedir. Bazı ülkelerde yaylıcı ve istilacı kabul edilmektedir.  Tohumla ve çelikle üretilir.

Altın yağmur ağacı / Güvey kandili ağacı
Mayvesi ( Koelreuteria paniculata ) 
Altın yağmur ağacı / Güvey kandili ağacı
Sonbahar ( Koelreuteria paniculata ) 
Altın yağmur ağacı / Güvey kandili ağacı
( Koelreuteria paniculata ) 
Güvey kandili ağacı ( Koelreuteria paniculata 
Kaynaklar: Britannica, Vikipedi, Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu. Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof.Dr. Ünal Akkemik. Ağaçlar ve çalılar 1 . (Prof. Dr. Ersin Yücel ). Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri ( Erdi Ekren ). 

19 Ekim 2024

YALANCI KARABİBER AĞACI ( Schinus )

Yalancı karabiber ağacı ( Schinus molle )
Genel görünümü 
Genel adı biber ağacı ya da karabiber ağacı olan  şinoz ( schinus ), 30 m. kadar boylanan, herdem yeşil, sarkık  dallı ve gösterişli bir ağaç cinsidir. Bütün dünyada 30 kadar türü vardır.  Ana vatanı Orta ve Güney Amerika'dır (  Peru, Meksika, Brezilya, Kolombiya, Şili ). Ancak, süs bitkisi olarak  dünyaya dağılmıştır. Tropikal ve subtropikal iklimlerde yetişirler.   Yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. İstilacı bitkiler arasında  kabul edilir. Peru biber ağacı, Kaliforniya biber ağacı, Brezilya biber ağacı, Sakız ağacı, karabiber ağacı  gibi adlarla da bilinirler.  Yurdumuzda doğal olmayan bir türü  olan Schinus molle,  süs bitkisi olarak yetiştirir. 
  
Schinus molle, menengiçgiller ( Anacardiaceae ) ailesine mensuptur, 10 m. kadar boylanır. Gerçek / ticari karabiber elde edilen, sarmaşık formlu / ağaçsı  bir bitki olan 'Piper nigrum'  ile akraba değildir.  Ancak, 'pembe karabiber' olarak bilinen  bir baharatın kaynağıdır. Kabuklarından amerikan sakızı elde edilir. Ayrıca sarı boya ve parfümeri sanayinde kullanılır.  Bitkinin filizleri koparıldığında şeffaf bir sıvı çıkar.

Boyu 30 cm bulan, yeşil renkli ve bileşik  yapraklıdır. Ovulduğunda karabiber gibi kokar.  Çiçekler gösterişsiz,  küçük, yeşilimsi sarı renkli olup,  dalların uclarında kümeler halinde çiçek açarlar.   Erkek ve dişi çiçekler ayrı ağaçlarda bulunur ( iki evciklidir / dioik ). Bitkinin en gösterişli kısmı, oldukca narin olan yaprakları ile beraber  olgunlaşınca kırmızı - pembe  renkli olan ve uzun süre bitki üzerinde kalan  küçük küre şeklinde  meyvelerin oluşturduğu  salkımlardır.  Meyveler karabiber gibi kokar ve karabiber tadındadır.  Bu nedenle adına yalancı karabiber ağacı  denir. Bitki,  Peru'ya özgü olduğu için Peru biber ağacı da denir.  
Yalancı karabiber ağacı ( Schinus molle )
Meyve ve yaprağı 
Yalancı karabiber ağacı, güneşli ve ılıman iklimlerde yetişir, kuraklığa dayanıklıdır. Kısa süreli donlardan etkilenmez. Kumlu, derin verimli topraklarda yetişir, tuza dayanır. Akdeniz iklimi görülen kıyılarımızda  park, bahçe ve yol kenarlarında  süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Uzun ömürlü ve   dayanıklı bir ağaçtır. Tohumla ve çelikle üretilir. Ancak, bahçelere  dikilmesi pek tavsiye edilmez. 
Yalancı karabiber ağacı ( Schinus molle )
Çiçeği 

Yalancı karabiber ağacı / çiçeği  ( Schinus molle )
Yakın çekim

Yalancı bşber ağacı ( Schinus molle )
Meyveleri 
Kaynaklar: Vikipedi. Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar ( Prof. Dr. Ersin Yücel ) 

18 Mayıs 2024

MAYMUN ÇIKMAZ AĞACI ( Ceiba )

Maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba speciosa )
Halk arasında  maymun çıkmaz ağacı  denen Ceiba speciosa ( Eski adı Chorisia speciosa ), Ebegümecigiller ( Malvaceae ) familyasından, 20 m. kadar boylanan,  kışın yapraklarını döken gösterişli bir bitkidir. Gövdesi ve dalları yoğun ve sert dikenlerle kaplı olduğu için maymun çıkmaz ağacı denir. ( Otcul hayvanlardan korunmak için bu dikenler oluşmuştur )Türkçe literatürde adı daha çok 'floş ağacı" olarak geçer.  Ayrıca;  pamuk ağacı, kopak ağacı, ipek ağacı, ipek ipi ağacı, barınak ağacı, sığınak ağacı  gibi adlarla da tanınır. Anavatanı Güney Amerika'dır. ( Arjantin, Uruguay, Paraguay ve Brezilya ) Tropikal, subtropikal ve sıcak  iklimlerde yetişir. Baobab ağacı ile  akrabadır. Yurdumuzda doğal olarak yetişmez, egzotik bir bitkidir. ( Amerika ve Afrika 'da yetişen  17 türü vardır )
Ceiba ( İspanyolca ) dev ağaç anlamına gelmektedir. Hızlı büyür, gövdesi yaşlandıkca  kalınlaşarak şişe ağacına  ( baobab ) benzer.  Ağacın ters dönmüş gibi olması, yerli halk  tarafından 'sarhoş ağaç' olarak adlandırılmasına  neden olmuştur.  Sonbahar  ve kış aylarında, genellikle yaprakları  döküldükten sonra  çiçek açar. En güzel çiçek açan ağaçlar arasında gösterilir.    

Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba insignis
Gençken yeşil renkli olan gövdesi, yaşlanınca gri bir rek alır. Gövdesinde su depolar, bu nedenle kuraklığa dayanıklıdır. Yapraklar elsi, birleşik ve  5 - 7 yaprakcıklıdır.  
 
Pembe renkli, huni şeklinde, boğaza yakın kısımları sarımsı - beyaz olan çok gösterişli  çiçekler açar.    Ancak çiçekleri  kısa ömürlüdür ( bir günlük ). Çiçek açtıktan sonra oluşan armut şeklindeki tohum kapsüllerinin  çatlaması sonucu; içinde siyah tohumlar ve  beyaz renkli  ipliksi doku kabararak dalların uclarında  pamuk topları oluşturur bu nedenle bir adı da  'pamuk ağacı' dır.  Tekstil sektöründe ve sanayiinde dolgu malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca tohumlarından yağ elde edilir. Zehirli bir bitkidir. 

Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba insignis ) ve çiçeği 
Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ya da Beyaz çiçekli  floş ağacı ( Ceiba insignis ): Ceiba speciosa'ya çok benzer, boğaz kısmı  altın rengindedir,  beyaz renkli çiçek açar.  Gövdesi  C.  speciosa'ya göre daha kısa ve  kalındır. Kuzey Peru  ve Güney Ekvador'da doğal olarak yetişir 

Maymun çıkmaz ağaçları ( ceiba )  tam güneşli yerleri ve geçirili nemli toprakları sever. Soğuğa fazla dayanıklı değildir, don olan yerler için uygun değildir. Akdeniz kıyılarında park, bahçe ve yol kenarlarına dikilir. Tohumdan üretilir.

Maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba speciosa ) 


Bir adı da kopak ağacı olan maymun çıkmaz ağacı
Kaş / Antalya   

Kaynaklar: Vikipedi, Ana Britannica ve internet siteleri.