Cittaslow Botanik Park: KOKULU MENEKŞE ( Viola odorata )

25 Aralık 2025

KOKULU MENEKŞE ( Viola odorata )

Kokulu menekşe ( Viola odorata )

Menekşe ( viola ), ılıman iklimlerde yetişen, yaklaşık 500 türü olan otsu bitki cinsidir. Kokulu menekşe ve hercai menekşe ( Viola x wittrockiana ) gibi bazı türleri ve bunların melezleri süs bitkisi olarak yetiştirilir. Halk arasında menevşe, benevşe de denir. Yine, ayrı familyadan ve cinsten olan bazı süs bitkilerine, menekşe gibi koktuğu ve çiçekleri benzediği için menekşe denir.

Menekşe özellikle bahçelerde yetiştirilir. Gölge yerler için iyi bir yer örtücüdür, peyzaj çalışmalarında kullanılır. Tek veya iki yıllık olabilirler. Mor, mavi, beyaz, sarı renklerde çiçekler açan çok fazla çeşidi vardır. Bazı menekşe türlerinin çiçekleri ve yaprakları yenir, tatlı ve salata süslemede kullanılır. Arı ve kelebekleri kendine çeker. Menekşe rengi, adını menekşe çiçeğinden alır, mor ve kırmızı renklerin karışımından doğar. Menekşe çiçeği saflığı ve zerafeti simgeler.

Kokulu Menekşe

Botanik adı Viola odorato ( Violaceae / menekşegiller ) olan kokulu menekşe, mor çiçekleri olan, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Odorata, latince kokulu demektir. Yurdumuzda doğal olarak yetişir. Anavatanı Avrupa ve Asya kıtasıdır ancak, günümüzde yetiştirildiği bir çok yerde doğallaşmıştır. Koyu yeşil renkteki yaprakları yürek şeklinde olup kenarları dişlidir. Bazı kelebeklerin ( fritillary ) larvaları için besin kaynağıdır.

Kokulu menekşe ( Viola odorata )

Çiçekleri çoğunlukla mavi ve mor renktedir ancak az da olsa pembe veya beyaz olanlarda vardır. Keskin ve tatlı kokuludur, bu nedenle 'tatlı menekşe' de denir. Doğal olarak orman kenarlarında, dere ve yol kenarlarında yetişir. Bulundukları yere göre. kışın ve ilkbaharda çiçek açar. Meyve üç kapakcıklı bir kapsüldür, tohumları karıncalar vasıtasıyla çevreye yayılır. Kozmetik ürünlerinde ve parfüm yapımında kullanılır. Yaprağı ve çiçeği zehirsizdir, çiğ ve pişirilerek yenir. Eskiden beri bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Kokusunun baş ağrısına iyi geldiği söylenir.

Fazla sıcaktan ve direk güneşten hoşlanmaz, kısa süren donlara dayanıklıdır, yarı gölge yerleri ve ağaç altlarını sever. Humus bakımından zengin, drenajı iyi nemli toprakları sever. Gövdesi yoktur, yapraklar ve çiçek kökten çıkar. Yer üstü sürgünleri ( stolonlar ) ile etrafa yayılır. Tohumdan ve kökten bölünerek çoğaltılır.

Galeri :