VERONİKA ÇALISI ( HEBE )

Veronika çalısı / Hebe  ( Veronşca speciosa ) 

Hebe ya da Veronika çalısı, sinirotugiller  ( Plantaginaceae  ) familyasından  gösterişli  çiçekli, egzotik  bir süs bitkisidir.  Anavatanı Yeni Zelanda'dır. Ancak süs bitkisi olarak dünyanın bir çok yerine dağılmıştır. Bu bitkinin eski  cinsi  hebe'dir.  Botanikciler,  otsu türlerden  ayırt etmek için çalı formlu olan veronikaların eski adını yani tanrıcasının   adını aynen korumuşlardır. 

Hebe bitkisi adını, Yunan mitolojisindeki gençlik  tanrıçası 'Hebe' den almıştır. 

Görevi tanrılar dağı Olympos'da sakilik olan Hebe, tanrılar tanrısı  Zeus ve  Hera' nın  kızıdır.  XIX. yüzyılda hebe. güzel, şenşakrak,  ve hafifmeşrep hizmetciler için kullanlıan  bir deyiş haline gelmiştir. 

Bu güzel çiçeğe adını veren Tanrıça Hebe,  Atina'lı siyaset adamı ve düşünürü  Demosthenes ( M.Ö. 384 - 322 ) tarafından bakın nasıl tasvir edilmiştir. 

 

'Hebe, tazeliğin, gençliğin

Sevimli tanrıçasıydı.

Tanrıların sofrasında

Eliyle içki sunardı. 

Ama gözlerinin tatlı pırıltısıyla

Tanrılar tanrısını

Kendinden geçirirdi  en çok'

   

Ya  Veronica ? 

Hans Memling'in Azize veronica tablosu  
( Vikipedi Özgür Ansiklopedi'den alıntıdır. Teşekkürlerimle ) 

Veronica Antik  Yunanca 'gerçek resim' anlamına gelir. Cinse bu ad  Azize Veronica'ya  ithafen  verilmiştir. Cinsin çiçeklerinin Veronica'nın duvağına benzemesine işaret eder.   Hristiyanlık  dinine göre,  İsa  çarmıha gerilmeye götürülürken yüzündeki  terleri silmesi için  Azize Veronica kendisine bir bez verir. İsa bezle yüzünü silip geri uzattığında, Veronica bezde  İsa'nın  yüzünün  belirdiğini görür. Böylece bez, Veronica'nın bezi olarak anılmaya başlanmıştır.   

Bir başka söylenceye  göre ise, Harran kralı Abgar vebaya yakalanınca adamlarını şifa için İsa'ya yollar. İsa yardım edemeyeceğini  söyleyince,   resmini yapıp krala götürmek isterler. İsa izin verir ancak,  gözü kamaşan elçi  resmi bir türlü  çizemez. Bunun üzerine İsa  yüzünü yıkadıktan  sonra sildiği bezi elçiye uzatır. İsa'nın yüzü olduğu gibi beze çıkmıştır.  

 

Bilimsel adı Veronica speciosa ( Eski adı Hebe speciosa )  olan  hebe ya da veronika çalısı yedi  metre kadar boylanabilen,  kışın yaprağını dökmeyen , çok dallı bir bitkidir. Tür adı gösterişli demektir. Çiçeklerinin güzel olduğunu ifade eder.  

Veronika çalısı, ılıman iklimlerdeki  bahçelerde dekoratif amaçla   ve çit bitkisi olarak  kullanılmaktadır. Denize yakın yerlerde, tuza dayanıklı olduğu için  yetişir.  Soğuk yerlerde, balkon ve teraslarda saksı içinde  yetiştirilir.   Güneşli ya da yarıgölge yerleri ve kireçli, geçirimli,  nemli toprakları daha çok  sever. Fazla soğuğu ve sıcağı sevmez. Yaz aylarından başlıyarak kışa kadar, dalların uclarında başaklar halinde  mavi, mor, pembe veya beyaz renkli çiçekler açar. Daha çok melezleri ve kültürleri  yetiştirilir.  En çok yetiştirilen melezleri: Veronica  x andersonii ve Veronicaa x franciscana'dır.  Alacalı yapraklı ve bodur çeşitleri de vardır.    

Hebe,  fazla bakım istemez, çiçeklenme süresi uzundur.   Tohumla ve çelikle üretilir. 

Hebe / Veronika çalısı ( Hebe speciosa ) 

Hebe çiçeği / Veronika çalısı  

Alaca yapraklı  veronica çalısı  

Kaynaklar: Vikipedi Özgür Ansiklopedi, Bitkilerin Serüveni ( Michel Lis ), İnternet siteleri