SARDUNYA ÇİÇEKLERİ ( Pelargonium )

Bahçe sardunyası ( Pelargonium x hortorum ) 

Bilimsel adı  Pelargonium x hortorum  olan bahçe sardunyası, Geraniaceae ( Turnagagasıgiller ) familyasından  melez bir bitkidir.  Pelargonium zonale ve Pelargonium inquinans arasında bir melezdir.  Sardunya, bütün dünyada ve ülkemizde en çok   yetiştirilen çiçeklerden birisidir. Halk arasında  gülfatma da denir.  Kolay yetişmesi, fazla bakım istememesi ve dört mevsim çiçek açması gibi nedenler  bunda etkilidir.  Anavatanı Güney Afrika'dır. Çeşitli  renklerde ( beyaz, pembe, kırmızı, pembe ), yalın kat, katmerli, kokulu,  ebruli çiçek açan çok fazla türü ve kültür çeşidi vardır.  Çok yıllık, çalımsı ve otsu bir bitkidir. Çiçek kurulu şemsiye formundadır. Tohumla ve çelikle üretilir. 

Süs bitkisi olarak yetiştirilen diğer türleri şunlardır.

- Sakız sardunya ( Pelargonium peltatum ):  Sürünücü, sarkıcı bir sardunya türdür. Kırmızı, pembe ve siyah renkli çiçek açan çeşitleri vardır.

- Itır ( Pelargonium graveolens ):  Sardunya cinsindendir, yaprakları keskin  kokuludur. 

- Ceylangözü ya da canan ( Pelargonium x domesticum ): Melez, çalımsı bir türdür. Çiçekleri pembe, mor ya da kırmızı renkli olup genellikle beneklidir. 

Ayrıca bodur ve  yer örtücü  çeşitleri  vardır. Ülkemizde doğal olarak yetişen bir bitki olan  solucan otu ( Pelargonium endlicherianum ), yabani bir sardunya türüdür.  

Eski evlerin pencerelerini süsleyen sardunya çiçekleri
( Yörük Köyü / Safranbolu )

Şehirlerin yoksul mahallelerinde, köylerde pencere önlerinde ve yol kenarlarında eski kaplara, teneke kutulara dikilmiş  sardunya çiçekleri  görürsünüz. Evlerinin güzel görünmesini isteyen, çiçekleri seven bu  dar gelirli aileler  fazla bakım istemeyen, yetiştirilmesi kolay olan sardunya çiçekleri diker. Bu nedenle  sardunya 'fakir çiçeği' olarak  kabul edilir.

Bilindiği gibi İtalya'nın Akdeniz'de Sardunya (Sardinya ) adında bir  adası vardır. Akdeniz iklimi ile uyumlu bir çiçek olan 'sardunya' adının  bu adadan  mı geliyor? sorusu aklagelir.  Tarihçi Murat Belge, 'Sardunya' başlıklı bir  yazısında bu adanın adı ile bu çiçek arasında bir ilişki olmadığını, zira burada çiçeğin adının 'ceraniya /geranium' olduğunu söyliyor. 

'Sardunya' kelimesi  İtalyancadan ( sardonia kelimesinden  ) dilimize geçmiştir. Bilimsel adı olan 'Pelargonium', Yunanca leylek demek olan palergos sözcüğünden gelmektedir. ( Çiçek tohumları leylek kafasına benzediği için.)

Sardunya ( pelargonium ), ayn zamanda tıbbi bir bitkidir. Ekolojik yaşam uzmanı 'Erkan Şamcı', sardunyanın sinir sistemini gevşettiğini ve insanı mutlu ettiğini, uykusuzluğu iyi geldiğini, sivrisinekleri kovduğunu söylüyor. Ayrıca yaprak ve gövdesi yenebilir. 
Sardunya kokulu güzel günler dileklerimle.

Sardunya çiçeklerim, iyi seyirler sevgili çiçek severler. 

Sardunya çiçekleri ( Pelargonium x hortorum )

Itır ( Pelargonium graveolens )

Pembe çiçekli sakız sardunya ( Pelargonium peltatum )

Bahçe sardunyası ( Pelargonium  xhortorum )

Bahçe sardunyası  ( Pelargonium x hortorum )

Pembe çiçekli sardunya çiçeği 

Kırmızı sardunya çiçeği

Sardunya çiçeği

Kırmızı çiçekli sakız sardunyası ( Pelargonium peltatum )

Beyaz çiçekli sardunya

Sakız sardunyası ( Pelargonium peltatum ) 

Turuncu renkli sardunya çiçeği

Yıldız çiçekli sardunya

Alaca yapraklı sardunya ( Pelargonium catalina )

Kırmızı çiçekli sakız sardunyası
( Pelargonium peltatum )

Siyah renkli sakız  sardunya ( Pelargonium peltatum  ) 

Canan, Ceylangözü ( Pelargonium x domesticum )

( Aşağıdaki linki tıklıyarak sarunya çiçeği  ilgili diğer yazımıda okuyabilirsiniz. (;http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/05/sardunya-ve-itir-cicegi.html..)

( Bu yayın son olarak 25. 04. 2024 tarihinde güncellenmiştir. )