3 Ekim 2012

SU KABAĞI ( Lagenaria )

Usta ellerde birer sanat eseri haline gelen  su kabakları. 

Kabak ( cucurbita ), çok fazla  türü olan, tek yıllık ve  otsu bir  bitki cinsidir.  Ancak bütün kabak türleri 'cucurbita' cinsine mensup  değildir.
Kabak türlerinin çoğu besin için yetiştirilir, meyveleri lifli bir bitkidir. Su kabağı gibi bazı kabak cinsleri ise, eskiden beri daha başka  amaçlarla kullanmak için yetiştirilmiştir. 

Su kabağı ( Lagenaria siceraria ), kabakgiller ( cucurbitaceae ) familyasından tek yıllık, 9 m. kadar büyüyen, sarılıcı  bir bitkidir.  Bu nedenle asma kabağı da denir. Ayrıca şişe kabağı, testi kabağı, susak da denir. Çiçekleri beyaz renklidir, erkek ve dişi çiçek ayrı olup ayni bitki üzerinde bulunur.   Anavatanı Asya veya Afrika kıtasıdır. 
Çok fazla form, renk ve büyüklükte olan çeşitleri vardır.  Genel olarak sap kısımları dar, alt kısmı şişman olur. 
Su kabağı nemli, geçirimli,  kumlu toprakları  ve güneşli yerleri sever, gölgeyi sevmez. 

Su kabağı, eskiden beri  eşya olarak kullanmak amacı ile yetiştirilmiştir. Daha çok  testi ( susak ), saklama kabı olarak kullanılırmıştır. Adı da buradan gelmektedir. Ayrıca taze iken yenir.   
Günümüzde ise lamba, heykel, müzik aletleri yapımında kullanılmaktadır. Kabak kemane, su kabağından yapılan bir sazdır.

Çocukluğumda su kabağı  daha çok pınarlardan su içmek ya da bir kaba su doldurmak için,  maşrapa olarak kullanılırdı. Şişman kısmından büyük  bir delik açılan bu kabaklara  "susak" denirdi. Daha eskiden ise, ölü yıkamada kullanılırmış.
30  yıl  önce Alanya Kalesi'nden aldığımız, üzerine kedi motifi olan su kabağı hala vitrinimizi süslüyor. 

Bu yıl ektiğim kabak  tohumların içine  bir de su kabağı karışmış, çiçek açınca farkettik. Şimdiden beş tane meyve verdi, çiçek açmaya ise  devam ediyor.

Su kabağı ile ilgili bilinmesi gereken önemli bir husus da şudur. Su kabağını koparmak için bitkinin tamamen  kurumasını beklemek gerekmektedir. Aksi halde, erken toplanan su kabakları çürümektedir, bilginiz olsun.

Süs kabaklarının çoğu ise, balkabağı türlerinin  ( curcubita maschata ya da curcubita maxima ) melez ve varyeteleridir.
                                        KABAK TADI VERDİ

Konu  kabak olunca, aklıma sıkça kullandığımız 'kabak tadı verdi ' deyim geldi. Hoşumuza gitmeyen, bıktıran, bir kaç kez tekrarlanan konuşmalar için kullandığımız bu deyim bakın nasıl ortaya çıkmış.

Su kabaklarının yiyecek kabı olarak kullanıldığı eski zamanlarda, kabağın tadı içine konan besine karışır ve  tadını bozarmış. Bu nedenle insanlar sevmeden kabak tadı olan bu yiyecekleri yemek zorunda kalırmış. Daha sonraları ise  bu söz sevilmeyen, tekrarlanan konuşmalar için de kullanılmaya başlanmıştır.

Neyse, ben de konuyu daha fazla uzatarak  kabak tadı vermeden sizleri değişik su kabağı fotoğrafları ile  baş başa bırakıyorum. İyi seyirler.

Alacalı su kabağı
Uzun su kabağı
Su kabağı
Su kabağı çiçeği.
Su kabakları
Beyaz su kabakları
Bunlarda yeşil su kabakları
Su kabağı ( lagenaria siceraria )
Su kabaklarından yapılmış süs eşyaları.
Su kabaklarından yapılmış süs eşyaları satan bir dükkan / Bursa

6 yorum:

  1. Çocukluğumu anımsadım Öğretmenim ;köylerde tuz ,kırmızı biber koyulurdu bu kabaklara.Çamaşır suyu için kocaman kazanlarda su kaynatılırdı tas yerine de bu kabaklar kullanılırdı.Yanılmıyorsam cenaze yıkama suyu da bunlardan dökülürdü...Çok güzel fotoğraflar,teşekkürler,selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Arzu Hanım,
      Ziyaretiniz ve güzel anılarınızı bizimle paylaştığınız için teşekkür ederim.Zaman bazı şeyleri nasılda değiştiriyor değil mi? Selamlar,sevgiler.

      Sil
  2. SUSAK, aynen Arzu hanım ın dediği gibi beni de çocukluğuma götürdü. Hoş çağrışımlar yaptıran bu tanıtım ve resimler için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  3. Merhaba Ali Bey,
    Nedendir bilmiyorum ama yaşlandıkça çocukluk anılarımız bizi daha çok heyecanlandırıyor.Belkide çocukluğumuzu özlüyoruz.Sevgiyle kalın.

    YanıtlaSil
  4. yetiştirmek istediğim ama bir türlü tohumu bulamadığım bitki. Çevremden bakınıyorum, satış sitelerinden aldıklarım pek tutmuyor nedense.

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum göndermemenizi rica ederim. Bitki, çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.