PARFÜM KOKULU BİR ÇİÇEK / SÜMBÜLTEBER

Sümbülteber çiçeği
( Ageve amica ya da Polianthes tuberosa )

Bazı çiçekleri  çok iyi tanırız ama adını sorsalar bilmeyiz, bazı çiçeklerin ise  adlarını sıkça duyduğumuz halde görsek tanımayız. Sümbülteber de bunlardan ikincisine girmektedir. Sümbülteber çiçeği  çok güzel koktuğu için kozmetik ve parfümeri sanayinde kullanılması, adının daha çok duyulmasına neden olmuştur.

Benim ise bu güzel  çiçeği  tanımam tamamen  tesadüfen oldu. Satın aldığım sümbül soğanlarının arasına bir tane de sümbülteber  karışmış. İlk yıl çiçek açmadı, ikinci yıl çok güzel ve kokulu çiçekler açınca, araştırınca sümbülteber olduğunu öğrendim.

Gelin şimdi de çok fazla tanınmayan, güzel kokulu çiçeği daha yakından tanıyalım. Öyle sanırım ki, tanıyınca siz de bu çiçeği yetiştirmek isteyeceksiniz. 

Turgut Uyar'ın aşağıdaki  mısralarından sümbülteber'in, eskiden yurdumuzda, kırlarda  doğal olarak papatya gibi bol olarak yetiştiği anlaşılıyor.
Bazı bitki  forumlarında İzmir'in dağlarında bu çiçeğin  yetiştiğinden söz ediliyor. Ancak, ben rastlamadım, ya da artık kalmamış. ( Bazı kaynak sümbülteber'in artık  doğada yetişmediğini belirtmektedir.)
Maalesf, bu gidişle bazı kır çiçeklerinin ancak resimlerde görebileceğiz çoçuklarımıza.

Sümbülteber, soğanları  yurt dışına çıkarılması yasak olan, koruma altındaki  bitkilerimiz arasında yer almaktaymış.  Bu konuda  bizlerin de devlete yardımcı olmanız gerekmektedir.

            KIRLARDAN GELİYORLAR

Kırlardan geliyorlar ellerinde sümbülteber
Elbette kırlardan kırlardan gelecekler
Başka türlü nasıl güzeleşir bu akşamüstleri
Söyleyin nasıl dayanılır dükkanlara depolara
Bu katran kokusu başka türlü nasıl geçer.
                                                              Turgut Uyar

Sümbülteber ( Agav amica / Polianthes tuberosa )

Bilimsel adı Polianthes tuberosa ( Yeni botanik ad: ageve amica ) olan sümbülteber,  asparagaceae / kuşkonmazgiller familyasındandır, çok yıllık ve soğanlı bir bitkidir. Anavatanı Meksika ve Güney Amerika'dır. Sıcak ve ılıman iklimlerde yetişmektedir.

Şerit şeklinde yaprakları vardır, çiçek  tomurcukları glayöl gibi uzun bir sap üzerinde yer alır. Alttaki tomurcuklarından itibaren çiçek açmaya başlar, bu nedenle tohum elde etmek istenmiyorsa  solan çiçekleri koparılır. 
Sümbülteber, yaz aylarından başlıyarak kışa kadar beyaz renkli ve çok güzel kokulu çiçek açar.  Doğal olarak yetişenlerin çiçekleri yalınkatdır, pembe çiçekli çeşitleride yetiştirilmiştir.  

Sümbülteber çiçeklerinin  uzun ömürlü  olmasından dolayı, kesme çiçek olarak da  yetiştirilmektedir. Esansı, kozmetik ve parfümeri sanayinde kullanılmaktadır.
200 gr. sümbülteber esansı bir ton tomurcuktan elde edilmektedir.  Bu nedenle en pahalı parfümler arasında yer almaktadır.

Sümbülteber, güneşli yerleri ve gübreli, kumlu toprakları sever.  Soğanla üretilir.  Fazla sulama ve geçirgen olmayan topraklar, soğanlarının çürümesine neden olmaktadır. Kıyı bölgelerimizde, kışın soğanlarını sökmeye gerek yoktur.

( Bu yazı son olarak 22. 02, 2022  tarihinde güncellenmiştir.)