İSPİRYA ( Keçi sakalı )

Beyaz çiçekli ispirya / Beyaz çiçekli ispirya 
 ( Spiraea x vanhouttei )

İspirya ( spiraea ), Gülgiller ( Rosaceae ) familyasının 'spiraea'  cinsini oluşturan bitki türlerine verilen ortak bir addır. Ilıman iklimlerde yetişir. Türkçe adı ( ispirya ), Latince adından esinlenerek verilmiştir.  Keçi sakalı olarak da bilinir, İngilizce adı 'gelin çelengi' dir.  Asya,  Avrupa ve Kuzey Amerika'da yetişen 127  türü vardır.  Bunlardan birçoğu  süs bitkisi olarak dünyaya yayılmıştır. Ülkemizde doğal olarak üç türü yetişir (  S. hypericifolia, S. cudidaghense, S. crenata ). İlkbahar ve yaz aylarında bileşik  salkım şeklinde ya da yalancı şemsiye şeklinde  kurullarda salkım halinde beyaz, pembe ve kırmızı renkli  çiçekler  açarlar.  Bazı kültür formlarının çiçekleri katmerli ve güzel kokuludur, Yaprakları dökülmeden önce bronz bir  renk alır. 

İspirya ( spiraea ), çiçekleri ve yapraklaı güzel olduğu ve yetiştirilmesi kolay olduğu  için,  dünyaya   süs bitkisi olarak yayılmıştır. Park ve bahçelere dikildiği gibi saksıda da yetiştirilir. Daha çok peyzaj bitkisi olarak kullanılır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla melez  ve kültür çeşitleri  üretilmiştir.  Ülkemizde,  süs bitkisi olarak daha çok aşağıdaki  türleri yetiştirilmektedir. 

Beyaz çiçekli keçisakalı  / Beyaz çiçekli ispirya çiçeği ( Spiraea x vanhouttei )  
( Makro çekim )

1- Beyaz çiçekli ispirya / Beyaz çiçekli keçisakalı, Gelin taçı  ( Spiraea x vanhouttei ):  

Melez bir türdür ( Spiraea cantoniensis  ile Spiraea trilobata  arasında meydana gelmiş bir melezdir ). Kışın yapraklarını döker, 2 metre kadar boylanır,  çok  gövdeli ve sık dallıdır. Dalların ucu yay gibi yere doğru eğilir.  Salkım halindedir ya da yalancı  şemsiye halinde kurullarda yoğun bir şekilde, beyaz renkli ve güzel kokulu  çiçekler açar. Yapraklar,  basit, yumurta şeklinde, yeşi renkli olup kenarı tırtıllı ve lobludur. Meyve, içinde küçük tohumlar bulunan kapsüldür. Çiçek açınca çok güzel  durur.   Güneşli ve yarı gölge yerlerde yetişir. Soğuğa dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir.

Beyaz çiçekli keçisakalı  / Beyaz çiçekli ispirya çiçeği
( Spiraea x vanhouttei )

Beyaz çiçekli keçisakalı  / Beyaz çiçekli ispirya çiçeği - yaprağı 
 ( Spiraea x vanhouttei )

Beyaz ispirya çiçeği ( Spiraea  x vanhouttei )

Bir adı da keçi sakalı olan ispirya çiçeği
( Spiraea x vanhouttei ) 

Beyas ispirya / Gelin çelengi ( Spiraea x vanhouttei  ) 

2 - Japon ispiryası, Japon keçisakalı ( Spiraea japonica ): 

Kışın yaprağını döken,  1 - 2 metre kadar  boylanan, dikine olarak  büyüyen, geniş tepeli bir çalıdır.  İlkbahar ve yaz aylarında, dalların uclarında yalancı  şemsiye halinde kurullarda   pembemsi  - kırmızı   renkli çiçekler  açar.  Anavatanı Çin, Kore  ve Japonya'dır. Kuzey Amerika'da doğallaşmıştır. Güneşli - yarı gölge yerleri ve nemli, kumlu toprakları  sever.  Park ve bahçelerde yetiştirilir, populer bir süs bitkisidir.  Değişik renklerde çiçek açan çok fazla kültür çeşidi yetiştirilmiştir.   

Japon ispiryası, Pembe çiçekli  ispirya   
( Spiraea japonica )

Spiraea japonica

Japon ispiryası / Japon keçisakalı ( Spiraea japonica )

Japon ispiryası, Japon keçisakalı 
( Spiraea japonica ) 

Genel olarak ispirya, ılıman iklimlerde ve güneşli - yarı gölge  yerlerde  yetişir. Toprak bakımından secici olmamakla beraber geçirgen, nemli ve verimli toprakları  sever. Türüne göre değişmekle birlikte, soğuğa oldukça  dayanıklıdır, bu nedenle iç bölgelerimizde de yetiştirilir.
Çiçekleri geçtikten sonra  derin budanma yapılır, gec budanırsa çiçek tomurcukları kesileceğinden çiçek  açmaz.   Tohumla, çelikle ve kökten ayırma ile üretilir.
Gönlünüz sevgisiz, bahçeniz çiçeksiz kalmasın. 

Kaynaklar: Ağaçlar ve çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları  ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Wikipedia