10 Temmuz 2011

URMU DUTU ( Morus Nigra )

Bir adı da  ekşi kara dutu olan  urmu dutu
( Morus nigra
Urmu dutu, bundan on yıl kadar önce İzmir'in Karaburun ilçesinde bir arkadaşımı ziyaretim sırasında görmüş ve yemiştim.  Diğer dut türlerine göre farklı bir aroması  vardı, tadı çok hoşuma gitmişti. Ancak yerken elim  kıpkırmızı  olmuştu ( dalından zor  kopuyor ). Asıl adı  karadut olan bu bitki,  yüksek kromozom sayısı ile bilinmektedir ( 308 ). Tadını bir türlü unutamadığım bu meyveyi yıllar sonra, bahçemde de yetiştirince sizlere de tanıtmak istedim. 

Urmu dutu diğer dut  türlerin aksine   yavaş büyüyen, kalın dallı  bir ağaç,  ancak  uzun ömürlü oldğu için zamanla ulu bir ağaç olabilmektedir.  Nitekim yurdumuzun çeşitli köy ve kasabalarında,  asırlık urmu dut ağaçlarına rastlanmaktadır.  Eskiden bu dut daha çok Anadolu'da  Rum halkının  yaşadığı  yerlerde  yetiştirildiği için,  adına Rum dutu ya da urmu dut denmektedir.  Anavatanı İran'dır, ancak çok eskiden beri  kültürü yapıldığından Asya ve Avrupa'ya yayılmıştır.   

Bilimsel adı Morus nigra olan bu dut,  beyaz dut ( Morus alba ) türünün  siyah meyveli çeşitleri ile  karıştırılmaktadır ancak yaprağının alt yüzünün sık  tüyleri ile ayırt edilir.    Böğürtlene benzeyen meyvesi, diğer dut türlerinden  daha geç olgunlaşır ve hasadı  daha uzun ( iki ay )  sürer.  Meyveleri olgunlaşırken önce kırmızı bir renk alırken, tam olgunlaştığında siyahlaşmaktadır. Çabuk  bozulan meyveler,  ancak  dondurularak saklanabilmektedir. Ekşi karadut olarak da bilinir. 

Doğal bir antibiyotik sayılan urmu dutu daha çok şurup, reçel, pekmez  yapımında kullanılmaktadır. Kurutulmuşu ise ekşi olduğu için,  sumak gibi baharat yerine kullanılmaktadır. 

Ekşi kara dut ( Morus nigra (  meyveleri 
Urmu dutu bahçesi olanlara tavsiye ederim, diğer dut türlerine göre farklı bir tadı olduğunu görecek ve  seveceksiniz.   Ayrıca  şifalı olduğu, özellikle ağız yaralarına iyi geldiği  belirtiliyor, Yerken boyanan elinizi yıkamak içinde sabun aramanıza gerek yok, elinizi yaprağı ile  ovalamanız yeter. 
Karadut ağacı - yaprağı  ( Morus nigra ) 
Anıt ekşi karadut ağacı ( Morus nigra)
Gödence Mah. Seferihisar / İzmir 
Linki tıklayarak dutla ilgili başka bir yazımı da  okuyabilirsiniz http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2010/05/simdi-dut-zaman.html

Kaynaklar: Wikipedia. Türkiye'nin Bütün Ağaöları Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). 


7 yorum:

  1. Dut dediğimiz budur aslında müthiş tadı kokusu faydası her konuda farklı bir meyve...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen dediğiniz gibi, çok farklı bir dut. Dut dikmek isteyen herkese tavsiye ederim.

      Sil
  2. Merhaba, bu dutun fidesini veya 1 çeliğini nereden alabilirim acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu dut aşılı satılıyor, sanırım çelikten tutmuyor. Alırken dikkat etmek gerekiyor,buna da çoğu yerde ekşi kara dut deniyor, ama bu farklı bir tür, ben öyle düşünüyorum. Diğer dutlara göre de fidanı daha pahalı oluyor. Fotoğrafını koydukları dutu gönderirlerse burada var.https://www.e-fidancim.com/Tuplu-Eksi-Kara-Dut-Fidani-100-200-cm-4-Yas,PR-5433.html

      Sil
    2. Urmu dutu yerine morus nigra almamak için neye dikkat etmeliyim ? Nasıl ayıracağız ?

      Sil
    3. Bu dut 'urmu dutu' diye satılıyor, diğer dut fidanlarına göre daha pahalı oluyor ve her yerde bulunmuyor. Yavaş büyüdüğü için dalları uzun olmuyor ve toplu oluyor, bodur gibi. Tanıdık bir fidancıdan almanızı tavsiye ederim.

      Sil
  3. Biz bu dutu tohumdan çoğalıyoruz.. Ben aiAhlatlı'yım.. Bizim burada bu dut 1000 yıldan fazla bir süredir yetiştiriliyor.. Bizden önce buranın Ermenileri yetiştirirmiş.. Buradan bu ağacin öyle yaşlıları var ki büyüklerimiz 500 yıldan daha yaşlı olduğunu söylüyorlar..

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.