 |
| Şebboy çiçeği ( Matthiola incana ) |
Şebboy ( metthiola ), bütün dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilen mor çiçekli, çok yıllık, otsu bir bitki cinsidir. Yurdumuzda da çok eskiden beri bahçelerde yetiştirilir. En güzel kokan bahçe çiçeklerden biridir. Uçucu yağ taşır, kozmetik ve parfüm endüstrisinde kullanılır.
Şebboy çiçekleri turpgiller ( Brassicaceae ) fanilyasının matthiola cinsindendir. Ancak, turpgiller familyasının zarifeotu ( Erysimum ) cinsine mensup melez bir bitki olan Erysimum x cheiri'ye de 'sarı şebboy' denir ve süs bitkisi olarak yetiştirilir. Türkçe adlarının ayni olması, zaman zaman bu bitkilerin birbirleri ile karıştırılmasına neden olmaktadır. Ayrıca her iki türün, süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla kültür çeşidi ve melezi üretilmiştir. Hem bahçede hem de saksı çiçeği olarak yetiştirilirler. İç mekanlar için uygun değildirler ancak balkon, pergula gibi yerlerde saksıda yetiştirilir. Genel olarak açık , havadar ve güneşli yerleri sever. Daha çok peyzaj bitkisi olarak kullanılır.
Yukarıda belirttiğim gibi, şebboy çiçekleri iki ayrı cinse mansuptur. Botanik adları farklı da olsa, halk arasında bu bitkilere genel olarak şebboy denir. Gelin şimdi de, Türkçe adı aynı olan bu bitkileri daha yakından tanıyalım.
 |
| Şebboy çiçeği, Bahçe şebboyu ( Matthiola incana ) BAHÇE ŞEBBOYU ( Matthiola incana ) |
1 - Botanik adı: Matthiola incana, Türkçe adı: Şebboy, Bahçe şebboyu.
Bu cinsten olan şebboy çiçekleri daha yaygındır. Yaprakları gri renkli, etli ve tüylüdür. Güney Avrupa'ya özgüdür ncak süs bitkisi olarak dünyanın büyük bir kısmına yayılmıştır.
Cins adını, 1501 - 1577 yılları arasında yaşamış İtalyan doğa bilimci ve doktor Pietro Andrea Mattiolii'den almıştır. Şebboy, Farsca 'Gece kokusu' anlamına gelir. Çiçeklerinin özellikle gece daha güzel koktuğunu işaret eder. Epitet ( tür adı ), Latince 'ağarmış' anlamına gelir. Yapraklarının beyaz tüylü olduğunu işaret eder.
Tek gövdelidir, 60 cm kadar boylanır, çok yıllıktır, mevsim çiçeği değildir. İlkbahar ve yazın çiçek açar. Çiçekleri katmerli ya da yalınkat olabilir. Çiçek renkleri mavi, kırmızı, pembe ya da mor renklidir, özellikle gece daha yoğun kokar. Yaygın bir bahçe bitkisidir, daha çok çiçek tarhlarına, bordürlere dikilir, saksıda a yetişir.
Şebboy çiçeği ( Matthiola ) güneşli - yarı gölge yerleri ve humusça zengin, geçirimli ve nemli toprakları sever. Fazla sıcağı sevmez, soğuğa karşı türüne göre değişmekle birlikte oldukça dayanıklıdır. Toprağı kurudukca düzenli bir şekilde sulanarak nemli tutulması gerekir. Çiçeklerinden boya yapılır, tohumları tıbbi tıbbi amaçla kulanılır.
Şebboy, yetiştirilmesi kolay bir çiçektir, fazla bakım istemez, çelikle ve tohumdan üretilir.
 |
| Şebboy çiçeği ( Matthiola incana ) Şebboy, Farsça 'gece kokusu' demektir. |
 |
| Bahçe şebboyu ( Matthiola incana ) |
 | |
|
 |
| Bahçe şebboyu ( Matthiola incana ) |
 |
| Bahçe şebboyu ( Matthiola incana ) |
 | |
|
 | |
|
 |
| Sarı şebboy ( Erysimum x cheiri ) |
2- Botanik adı: Erysimum x cheiri ( Eski adı: Cheiranthus cheiri ). Türkçe adları: Sarı şebboy, Duvar çiçeği, Adi şebboy. Zarifeotu, Ana kokusu
Çok yıllık, turuncu çiçekli, yarı çalımsı, otsu bir bitkidir. Yunanistan'a özgüdür ancak süs bitkisi olarak dünyanın bir kısmına yayılmıştır. Dallarının ucunda demet şeklinde çiçekler açar. Çiçekleri parlak renkli ve güzel kokulu olup nektar bakımından zengindir. Genel olarak yalınkat çiçek açar ve arıları kendine çeker. İlkbahardan başlıyarak yaza kadar çiçek açar. Süs bitkisi olarak yetiştirilen kültür çeşitleri sarı - kırmızı renklerin tonlarda ve değişik şekillerde çiçekler açarlar. Bordür, kaya bahçelerinde, çiçek tarhlarında ve büyük saksılarda yetiştirilir. Uzun boylu çeşitleri kesme çiçek olarak kullanılır.
Güneşli yerlerde ve ılıman iklimde yetişir, çoğu çeşidi gölgeyi sevmez. Fazla su istemez, hafif donlara dayanır. Geçirgen, kalkerli, kumlu ve kuru toprakları sever. Her yere kolay adapte olur. Duvarlarda kendiliğinden yetişir, bu nedenle 'duvar çiçeği' denir.
Genellikle iki yıllık olarak yetiştirilir ve çiçek açtıktan sonra sökülür. Yaprakları uzun, şerit - mızrak şeklinde ve parlak, yeşil renklidir. Yalın kat, sarı, sarı - kahverengi, kırmızı, pembe, mor ve beyaz renklerde ve keskin kokulu çiçek açar. Kozmetik ve parfümeri sanayinde kullanılır.
Yetiştirilmesi kolaydır, tohumları doğrudan toprağa ekilir ve daha sonra sıkı alınır. Çelikle de üretilir.
 |
| Sarı şebboy ( Erysimum x cheiri ) Eski adı: ( Cheiranthus cheiri ) |
 |
| Sarı şebboy ( Erysimum x cheiri ) |
 |
| Duvar çiçeği, sarı şebboy ( Erysimum x cheiri ) |
 |
| Duvar çiçeği, Şebboy çiçeği ( Erysimum x cheiri ) |
Kaynaklar: Wikipedia, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop )
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.