KADINAYNASI ÇİÇEĞİ ( Legousia )

Hoş kadınaynası, Büyük kadınaynası 
( Legousia speculum - veneris ) 

Legosya ( legousia )  ya Türkce adı ile kadınaynası, çançiçeğigiller ( Campanulaceae ) familyasından, tek yıllık, otsu bir bitki cinsidir. Dünya üzerinde yedi, yurdumuzda dört  türü yetişir.  Bunlardan Legousia pentagonia'nın, Legousia speculum - veneris'in alt türü olduğu şeklinde makaleler bulunmaktadır. 

( Willdenowia daki 2019 tarihli bir makalede, L. pentagonia'nın L. speculum - veneris'in bir alttürü değerlendirilmesi önerilmektedır.  Vikipedi'den alıntıdır ).  Bu  iki tür birbirlerine çok benzer, Legousia pentagonia'nın tabanında geniş mavi bir band bulunur.  L. spoculum veners ile L. pentagonia arasında düşündüren geçiş  formları bulunmaktadır. Bu da bu iki türü birbirinden ayırmayı  daha da zorlaştırmaktadır. 

Legousia  pentagonia'nın  taç yaprakları genişce, çan şeklindedir,  tabanı beyaz, ortası mavi ve tepesi menekşe renklidir.  Tür adı ( pentagonia ) beşgen demektir. Populer bir süs bitkisidir. 

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  ) 

Yurdumuzda hoş kadınaynası adı ile bilinen Legousia speculum - veneris;  Akdeniz havzası ve çevresine  özgüdür.  Yurdumuzun İç Anadolu Bölgesi dahil büyük bir kısmında  yayılış gösterir.  Latince tür adı 'Venüs'ün aynası' anlamına gelir. Büyük kadınaynası da denir.  Bahçelerde ve peyzaj çalışmalarında kullanılan  populer bir süs bitkisidir. 

Hoş kadınaynası tabandan itibaren dallanarak büyür, geniş çan şeklinde, beyaz merkezli,  menekşe renkli çiçek açar. L. pentagonia'nın geniş mavi merkezi bandı yoktur.  Nadir olarak beyaz ve leylak renkli çiçek açan çeşitleri de görülür. L. pentagonia'nın aksine lobların ucu yuvarlak ve küttür. Mart - temmuz ayları arasında, uzun bir çiçeklenme dönemi sürer. Tek ya da salkım halinde gösterişli çiçekler açar. Meyve kapsüldür, tohumlar çok küçüktür. Güneşli yerleri ve verimli, nemli toprakları  sever. Daha çok; terk edilmiş tarlalarda, çalılıklarda ve yol kenarlarında  yetişir.

Bitkinin cins adı ( legousia ), 1695 - 1774 yılları arasında yaşamış olan Fransız bilim adamı  Benigne  Legouz de Gerland'a ithafen verilmiştir. Tür adı ( Speculum - veneris ) venüsün aynası demektir. 

Kadınaynası / çiçek tomurcuğu
 ( Legousia pentagonia  ) 

Kadınaynası ( legousia )  zehirsiz bitkidir,  yaprakları çiğ olarak yenilebilir. Tohumlar doğrudan toprağa ekilerek yetiştirilir.  Fazla bakım istemez.

Venüs'ün Doğuşu Tablosu ( Sandro Botticelli )
( Fotoğraf Vikipedi / Özgür Ansiklopedi sitesinden alınmıştır. Teşekkür ederim.  )

Venüs, Roma mitolojisinde adından en çok söz edilen,  ressamlara, heykeltraşlara  ilham kaynağı olmuş aşk ve güzellik tanrıcasıdır. Daha önce Yunan mitolojisindeki adı Afrodit ( Afroditin ) tir. Denizden doğduğuna inanılır.   

Mitolojiye göre; Venüs  yanından hiç ayırmadığı,  her şeyi güzel gösteren aynasını kaybedince  bunu bulan çoban aynadaki görüntüsüne aşık olur ve çıldırır.  Buna üzülen  Venüs'ün oğlu olan  aşk tanrısı Cupi ( Eros ),   aynayı çobandan alarak atınca  kırılan  her parçası venüsün aynası şeklinde, ışığı yansıtan, yaprakları su tutmayan ( venüs denizden çıktığında saçları kurudur ) bir çiçeğe  dönüşür. Bu nedenle,  ilkçağ aynalarına benzeyen bu  güzel kır çiçeğine Venüs Çiçeği ya da  Venüs'ün  Aynası denir.

Kadınaynası   ( Legousia pentagonia  )
Tohum kapsülü 

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  )

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  )

 Bir başka kır çiçeği ve hikayesinde buluşmak dileklerimle, hoşçakalın sevgili doğa severler.

Kaynaklar: Wikipedia , İnternet siteleri.