30 Nisan 2015

ÖLMEZ ÇİÇEK ( Helichrysum )

Helichrysum cinsinin  bütün dünyada 600, yurdumuzda ise 24  türü tespit edilmiştir.  Helichrysum türlerinin  çiçekleri koparıldıktan sonra da uzun süre  şeklini ve rengini  bozulmadan korur. Bu nedenle adına  'ölmez çiçek' denir,  kurutulmuş çiçek olarak da  kullanılır.  Bazı helichrysum türleri süs bitkisi olarak yetiştirilir. 
Kurutulmuş  ölmez çiçek  ( Şirince / Selçuk )
Papatyagiller ( Asteraceae )  familyasının 'Helichrysum' cinsini  oluşturan bitkilere, yurdumuzda genel olarak  'ölmez çiçek' ya da 'altın otu' denir. Çok yıllık olup, yünlü gibidir,  genel olarak güzel kokulu ve  sarı renkli  çiçekli olur. 
Bazı helichrysum türlerinin anavatanı  Avrupa kıtasıdır. Afrika, Avustralya ve Asya kıtasında doğal olarak yetişir. Yurdumuzda oldukça yaygındır,  bazı türleri  endemik olup  sadece yurdumuzda yetişmektedir.  
Ölmez çiçek, yurdumuzun  hemen hemen bütün bölgelerimizde yetiştişen sevilen bi kır çiçeği olduğu kadar,  ayni zamanda çok bilinen ve kullanılan   tıbbi bir bitkidir.  Bu nedenle çok fazla yöresel adı vardır.  Bunlardan bazıları çöyledir;  Altın çiçek, Altın otu, Mantuvar otu, Yayla çiçeği, Herdemtaze, Solmaz çiçek, Güneş çiçeği, Güve otu, Uludağ çiçeği, Kudama, Arı çiçeği, Yahudi otu, Dudiye,  Kalisar çiçeği, Çoban çiçeği, Sarı kedi ayağı ......vs.

Helichrysum çiçeği  küçük küreler halinde olup sarı renklir  ve  şemsiye gibi bir  yapı oluşturur.  Keskin ve güzel kokuludurlar. Nadir olarak bazı türleri beyaz, turuncu ve kırmızı renkli çiçek açar. Yaprakları, gövdesi gri renkli ve  yünlü gibidir.

Ölmez çiçek, Balkaymam,  Altınotu ( Helichrysum italicum )
 ( Dilek Yarımadası / Aydın )
Geçen yıl bahçeme  diktiğim altın otu / Balkaymak 
 ( Helichrysum italicum  )
Bir adı da Altın otu olan ölmez çiçek. 

Ölmez çiçek, güneşli yerleri ve taşlık toprakları sever, kümeler halinde bulunur.  Soğuğa, sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır.
Kurutulmuşu uzun süre bozulmadan durabilir. Ayni zamanda şifalı bir bitkidir. Eskiden beri bazı hastalıkların  ( iltihap önleyici, safra ve idrar söktürücü, iştah açıcı v. s ) tedavisinde kullanılmıştır. Güveye karşı kullanılır, bu nedenle 'Güve otu' da denir. Bazı türlerinden çay yapılır,  boya ve esans  elde edilir. 
Ölmez çiçek,  tohumla ve kökten ayırma ile üretilir. Fazla bakım istemez, günşli yerleri sever. 

 Giresun - Sivas yolu üzerinde bulunan Eğribel Geçidi'nde, 'Dudiye'
olarak  da bilinen ölmez çiçek  satan bir genç. 

                                                        SOLMAZ ÇİÇEK ( Hikaye )

Gönül ferman dinlemez diye boşuna dememişler.  Çoban, davarlarına baktığı ağasının  kızına aşık olur, olmasına da....!  Ağanın,  kızını  çobana  vermeye hiç mi hiç niyeti yoktur. Davul bile dengi dengine çalar der, içinden.  Ancak kızının da çobanda  gönlü olduğunu anlayınca, hemen reddetmez. Çobana, kızına davarlarını  otlattığı yayladan solmadan bir kır çiçeği getirmesini şart koşar. Ancak, çoban ne kadar çabalasa da hiç bir  kır çiçeği  bu kadar uzun yola solmadan dayanamaz. 

Sonunda, ayakları yara bere içinde kalan  çoban yataklara düşer.  Bu arada, anasının yaralarına sürmek için kırlardan topladığı altın  renkli bir  çiçeğinin  günlerdir  başucunda solmadan durduğunu fark eder.  Çiçekleri alan çoban  tekrar yollara  düşer.  Köye geldiğinde çoban, çiçekler  hala  yeni koparılmış gibi canlı ve tazedir.

Çoban muradına ereken,  bu yayla çiçeğinin adı da  o günden sonra 'solmaz  çiçek' kalır.
A. Kadir Bekçi
Bahçeköy / Seferihisar 

9 yorum:

  1. Çiçekleri onlara yakıştırılan öykülerle vermeniz çok ilginç. O çiçek hakkındaki bilgileri daha anlamlı ve kalıcı kılıyor. Teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederim, Makbule hanım..

      Sil
  2. kadir bey selamlar.bu cicegin benim icin cok buyuk manevi degeri var.sizden kurutulmuş bir buyuk demet istesem kargoyla ucretini odemek kosuluyla yollayabilirmisiniz.2 aydır arıyorum.istanbulda yaşıyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Maalesef bende kurutulmuş olarak yok.Bahçemdekiler henüz kurutulacak kadar çok çiçek vermediler.Selamlar,sevgiler.

      Sil
    2. adres verirseniz 1 demet gönderebilirim. isterseniz birkaç ta tohum

      Sil
  3. Bu yayla çiçeği gerçekten de solmadan uzun yıllar tazeliğini koruyabiliyor. 2009 yılında ilk kez gittiğim Erzincan'da, Kemah bölgesinde dağ yürüyüşleri yapmıştık...ve orada pek çok sayısız endemik bitki ile karşılaşmış yukarıda sözünü ettiğiniz 'solmaz çiçekleri'ni de toplamış aynı fotoğraftaki gibi ters bir biçimde sarkıtarak kurutmuştum. Aslında çiçeklerin kendi doğası kuru ve soğuğa dayanıklı. Ve inanın 2009 yılından bu yana bu çiçekler halâ ilk günkü tazeliğini koruyorlar. Ve paylaştığınız öykü, 'ölmez çiçeğe' öylesine denk düşmüş ki!..bu çiçeğin söylenegelen diğer isimlerini gölgede bırakmış. Bitkilere dair aydınlatıcı bilgilerle dolu ve doğal hayata verdiğiniz bu değer adına teşekkür ederim. Esenlikle...


    Not: Doğu Ekspresi ile gerçekleştirmiş olduğumuz bir dizi belgesel çekimlerimiz ve dumanlı dağlara yürüyüşlerimize dair yazılarımıza bakmak isterseniz;
    * http://izlerveyansimalar.blogspot.com.tr/2009/07/dogu-ekspresi-ile-keyifli-bir-yolculuk.html
    * http://izlerveyansimalar.blogspot.com.tr/2009/07/dumanl-daglar.html

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 'Solmaz çiçek' hakkındaki güzel paylaşımınız ve değerlendirmeleriniz için çok teşekkür ederim.Blogunuzu zevkle takip ediyorum.Sevgiler.

      Sil
  4. iyi günler. acaba tozlarının ya da tüylerinin dökülmemesi için uygulayabileceğimiz bir yöntem var mı? çok teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaş iken saç spreyi sıkarak kurutabilirsiniz.

      Sil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum göndermemenizi rica ederim. Bitki, çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.