ADI İZMİR'LE ÖZDEŞMİŞ BİR ÇİÇEK / SELLUKA

Sellukanın gözyaşları. ( Yağmurdan sonra ).

Adına İzmir sarmaşığı / asması  da denilen Selluka,  İzmir ile özdeşmiş, çiçekleri hoş kokulu, çok yıllık  bir bitkidir.   Çoğu zaman  şehirlerimizi tanıtırken, eski halinden   söz edilir. Bu nedenle Eski İzmir'den bahsederken,  selluka kokan  konaklarından, behçeli evlerden söz etmeden olmaz.   Günümüzde bahçeli evlerin, konakların yerini apartman dairelerinin almasıyla birlikde, maalesef komşuluk ilişkileri gibi selluka çiçekleri de artık  unutulmaya yüz tutmuştur.   Amerika kökenli bu bitkinin  İzmir'e ne zaman ve nereden geldiği ise  bilinmemektedir ( Girit adasından geldiği tahmin edilmektedir ). 

Selluka ( Vigna caracalla ), baklagiller ( Fabaceae ) familyasından, çok yıllık, hoş kokulu çiçekli, sarılıcı bir bitkidir. Cins adı İtalyan botanikci Dominicus  Vigna ( ( 1581 - 1647 ) izafeten verilmiştir.  Salyangoz ya da tirbuçun şeklindeki çiçekleri, gökkuşağı gibi çok renklidir ( beyaz, mor, lila, sarı, kırmızı, turuncu renkli ). Yazın ve sonbaharda çiçek açar. Eskiler bu çiçeğe  'zülf - ü aruz'  ( sevgilinin perçemi ) denirmiş. Dünya da ise; tirbuşun asması, bağ salyangozu, salyangoz asması, keşiş bağırsağı gibi adlarla tanınmaktadır.  

Selluka, fasulye bitkisine benzer, hızlı büyür ve  destek ister. Zamanla gövdesi ağaçlaşarak asmaya dönüşür.  Anavatanı Güney Amerika ( Venezuella ) dır. Tropikal ve astropikal iklimlere özgüdür. Yurdumuzun Akdeniz ve Ege bölgeleri bu bitkinin  yetişmesine oldukca  uygundur. Daha soğuk yerlerde, derin ve büyük saksılara dikilerek yetiştirilir. Ülkemizde kışın yapraklarını dökmektedir.  Toprak bakımından geçirimli, verimli ve nemli toprakları yeğler. Sıcaklık durumuna göre, sonbahar ya da ilkbaharda derin bir şekilde budanması gerekir.  Soğuğa karşı hassastır, dondan korunması gerekmektedir. Selluka tozlaşmasını karıncalar vasıtasiyle yapar. Bu nedenle bitki üzerindeki karıncalara  dokunmamak gerekir. Aksi halde tohum vermez. 
Selluka için güneş çok önemlidir, gölge yerlerde çiçeği güzel olmaz, fazla sulama ise köklerinin çürümesine neden olmaktadır.
Selluka, tohumdan ve çelikle üretilir. Tohumların kabuğu sert olduğundan zımparalanarak inceltilir ve çok sıcak olmayan ( 40 derece )  suda bir gün   bekletildikten sonra  ekilir.  Yetiştirilmesi çok kolay olmayan, hassas bir sarmaşıktır. Zehirli bir bitkidir. 

Selluka - tohum kapsülü ( Vigna caracalla ) 

1990 yılında İzmir'e geldiğimde, Hatay semtinde ara sıra alış veriş yaptığım  'Büyük Selluka' adında bir market vardı, şimdi  duruyor mu bilmiyorum. Selluka adını ilk defa o zaman duymuştum. 
Selluka'nın, eskiden İzmir'de çok yetiştirilen bir çiçek olduğunu öğrenince, nasıl bir bitki olduğunu merak ederek fidanını satın almıştım.  Ancak, bilmediğim için fazla  suladığım için  kökleri çürüdüğünü  için kurumuştu. Bu yıl bahçemde  yetiştirdiğim  sellukalarım çok güzel  gelişti  ve muhteşem çiçekler  açtılar.  Gerçekten çok güzel bir çiçekmiş, hele kokusu çok hoş, insanı mest ediyor. İzmir'le özdeşmiş bu çiçeği, özellikle bahçesi olanlara  tavsiye ederim. Büyük saksılarda da yetişiyor. 

2006 yılında, 'Kemeraltı Esnaf Derneği'  düzenlediği bir kampanya ile İzmirlilere selluka tohumu dağıtmıştı. Bu  çiçeğinin eskisi gibi  İzmir'in sembolü olmasını amaçlayan bu kampanya, umarız başarılı olur ve İzmirliler  eskisi gibi bahçelerinde selluka çiçekleri kokan evlerde oturur.

Selluka çiçekleri ( Vigna caracalla ): 

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Eskilerin zülf - aruz, sevgilinin perçemi dedikleri selluka çiçeği

Bir adı da İzmir sarmaşığı olan selluka çiçeği
( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ya da İzmir sarmaşığı ( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) 

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Selluka elma ağacını çok sevdi.

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) 

Salyangoz çiçeği de denilen selluka çiçeği
( Vigna caracalla ) 

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

Selluka çiçeği ( Vigna caracalla )

İzmir sarmaşığı ya da selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) 

                                  SÜMBÜL FASULYE ( Lablab purpureus veya Vigna aristata )

Sümbül fasulye ( Lablab purpureus ya da Vigna aristata )

Sümbül fasulye ya da Lablap fasulye ( Lablab purpureus ya da, Vigna aristata). Halk arasında Selluka ile karıştırılan bir fasulye türüdür. Ülkemizde süs bitkisi olarak yetiştirilir, tek yıllıktır.  Selluka ile uzaktan akrabadır. 
Sümbül fasulye tek yıllık bir bitkidir, gövdesi ve çiçekleri  mor renklidir, meyveleri ve yaprakları  bazı ülkelerde suyu birkaç kez değiştirilerek yenir.