BADEM AĞACI VE AZİZ NESİN

Badem ağacı ( Prunus amygdalus ya da P. communis )

Badem ağacı erken çiçek açtığından (ocak-şubat)  olumsuz hava şartlarından en çok   etkilenen meyvelerden biridir.  Bu nedenle, bu yıl ilk defa  çiçek açan badem ağacım  bakalım meyve verecek mi?  Yoksa Aziz Nesin'in 'Arkadaşım Badem Ağacı' adlı şiirindeki gibi,  havalara aldanıp aptal durumuna mı düşecek.

Geçen yıl diktiğim badem ağacım çiçek açtı.

Badem ağacı ( Prunus amygdalus ya da Prunus communis  ), erik, kiraz, şeftali gibi gülgiller ( rosaceae ) familysındandır. Anavatanı kesin olarak bilinmemekle beraber Asya ve Afrika kıtalarıdır. Yurdumuzda bazı türleri doğal olarak da yetişmektedir.  Meyveleri taze ( çağla ) olarak yada olgunlaşınca,  fındık gibi tohumunun  içi yenir. Badem ağacına halk arasında payam da denir. Anadolu'daki bir çok köy ve kasaba adını bu meyveden almıştır.

Badem ağacı ve çağla halindeki meyveleri

Badem ağacı, sıcağa, soğuğa ve kuraklığa  dayanıklıdır, ancak erken çiçek açtığından donlardan olumsuz etkilenmektedir. Akdeniz iklimi badem ağacı için daha elverişlidir. Yurdumuzda badem en çok Ege ve Akdeniz bölgelerimizde yetişmektedir (  özellikle Datca yarımadasında ). Karadeniz bölgesinde yazın yağışlı  aldığı için badem yetişmez.
Badem ağacı, başka ağaçların yetişmediği taşlık ve kurak  topraklarda da  yetişebilmektedir. Aşı ve tohumdan üretilir.

Badem ağacı ve çiçekleri.

Badem ağacını  bir çok insan, Aziz Nesin'in ' Arkadaşım Badem Ağacı ' adlı şiiri sayesinde tanımış ve sevmiştir.Yazımı bu nedenle Aziz Nesin'in  bu güzel  şiir ile tamamlamak  istedim. 

Badem ağacı  çiçeği

                                              ARKADAŞIM BADEM AĞACI

Sen ağaçların aptalı,                                              
Ben insanların.                                              
Seni kandırır havalar,                                              

Beni sevdalar...                                                                          
Bir ılıman hava esmeye görsün,
Düşünmeden gelecek karakış,
Açarsın çiçeklerini,
Bense hayra yorarım gördüğüm düşü.
Bir güler yüz,bir tatlı söz..
Açarım yüreğimi hemen
Yemişe durmadan çarpar seni karayel,
Beni karasevda.
Hemde bilerek kandırıldığımızı,
Kaçıncı kez bağlanmışız bir olmaza...
Koş desinler bize şaşkın,
Sonu gelmesede hiç bir aşkın,
Açalım yinede çiçeklerimizi.
Senden yanayım arkadaşım,
Havanı bulunca aç çiçeklerini,
Nasıl açıyorsam yüreğimi!
Belki bu kez kış omaz,
Nasıl vermişsem kendimi  son sevdama,
Vur kendini sende bu güzel havaya...
                                                     Aziz NESİN

Badem ağacı.

Kaynaklar: Wikipedia. Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu )