17 Ocak 2017

CİVANPERÇEMİ ÇİÇEĞİ ( Achillea )

Civanperçemi bitkisinin genel görünümü.
Civanperçemi ( achillea ), papatyagiller ( asteraceae ) familyasından, çok yıllık, otsu ve çiçekleri kokulu bir bitki cinsidir. Seksen kadar türü vardır. Bunlardan bir çoğu  ülkemizde yetişmektedir, bazıları ise endemik olup  sadece ülkemizde yetişir.   ( Ayrıca,  tanacelum / pireotu  türlerine de civanperçemi denir. Kaynak: Türkçe Bitki Adları Sözlüğü - Turhan Baytop )

Beyaz çiçekli civanperçemi
Civanperçemi türleri içinde en fazla  tanınan  ve bilinen 'achillea millefolım' dır. Millefolim 'bin yaprak' demektir. Çok yıllık bir bitkidir,  dünyanın çoğu yerlerinde yetişmektedir.  Odunsu bir gövdesi ve çok parçalı yaprakları vardır.

Kan durdurucu ve yara tedavi edeci özelliklerinden dolayı, savaşlarda ilaç yerine kullanılmıştır.  Civanperçemine bu yüzden bazı ülkelerde; 'Bitkilerin doktoru olan bitki', 'Tanrının eli otu' gibi adlar verilmiştir.
Civanperçeminin yaprakları çok parçalıdır.
Bu nedenle bir adı da 'binbiryaprak otu' dur.
Civanperçemi ( achillea ), ülkemizde de çok tanınan yararlı  bir bitkidir. Hemen hemen bütün bölgelerimizde ve her yerde kolayca yetişmektedir. Yol kenarlarında, dere kenarlarında, tarlalarda yetişir.  Bu nedenle çok fazla yöresel adı vardır;  Binbiryaprak otu, Akbaşlı, Barsama otu, Ayvadana, Baytaran, Kandil çiçeği, Hanzebel, Ebülmülük, Yılan otu,  Asker otu, Kesik otu bunlardan bazılarıdır. ( Kaynak: Türkiye Bitkileri Sözlüğü - Ertan Tuzlacı,  Türkce Bitki Adları Sözlüğü - Turhan Baytop )

Mitolojide Homeros, İlyada adlı eserinde  bu bitkiden de söz etmiştir. Truva ( troia )  savaşında Aşil ( Akhilleus ) Paris tarafından topuğundan vurulunca, Afrodit yarası için civanperçemi kullanmasını istemiştir. Aşil, askerlerinin yaralarını civanperçemi  ile tedavi ettirmiştir.  Bu nedenle  cins  adının ( aşil /  achillea ), Achilleus'tan geldiği kabul edilir. 

Halk arasında 'civan', daha çok  asker olan gençler için kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları ise, 'perçeme' benzetilmiştir.

Civanperçemi sadece tıbbi  bir bitki değildir. Taze yaprakları sebze olarak yenir, salataya katılır. Bazı Avrupa ülkelerde kurutulan yaprakları  baharat olarak kullanılmaktadır. Eskiden  bira ve boya yapımında kullanılmıştır.

Civanperçemi ( achillea ),   çiçekleri güzel  ve hoş  kokuludur,  bu nedenle süs  bitkisi olarak da yetiştirilir. Daha gösterişli çiçek açan çok fazla  hibri  üretilmiştir.  Çiçekleri toplu halde  ve şemsiye şeklindedir. Beyaz, pembe, sarı ve nadiren kırmızı çiçek açan çok fazla  türü ve çeşidi vardır. Ancak, birbirine çok benzeyen bu çiçekleri birbirinden  ayırmak çok zordur. Bu nedenle genellikle cins adı ile söylenir.

Civanperçemi  soğuğa, sıcağa  ve kuraklığa dayanıklı bir bitkidir.  Çiçek olarak, güneşli yerleri ve kuru toprakları tercih etmektedir.  Tohumdan ve kökten ayırarak üretilir. Yetiştirmek için doğadan temin edilebileceği gibi, daha gösterişli çiçekler açan  hibritleride satılmaktadır. 

Civanperçemi çiçekleri ( Doğal )

Sarı çiçekli civanperçemi

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi  ( Achillea )

Beyaz çiçekli civanperçemi

Civanperçemi, arı ve kelebekleri kendine çeken bir bitkidir.

2 yorum:

  1. Civan perçeminin bir başka özelliğide ağrı kesici olması.
    Memleketime gitmiştim, 2-3 ayda bir kafa ağrım olurdu, apranaktan başkasıda bu ağrıyı kesmiyordu. Yanıma ilaç almayıda unutmuşum kafa ağrım başladı, biraderim bir ara bitki ile ilaç yapanlara bitki temini yapmıştı, yani bitkilerden ilaç yapmayı biliyor. Ben kıvranmaya başladım, dediki ben sana bir ilaç yapayım anında ağrını kesecek, bahçemizde civan perçemi ve alman papatyası var dedi. Ben ise hiç inanmıyorum kasabaya gidip ilaç almamız gerekiyor, yarım su bardağı bir şey getirdi ilaç hazır dedi, ağrımı keseceğine inanmadım çaresiz içtim 10 dakika sürmedi ağrımın kesilmesi, hayret ettim. Bitkilerdeki etken maddeleri bilsek her biri ayrı deva.
    Sağlıcakla kalın.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ali Bey, öncelikle yorumunuzu geç yayınladığım için özür dilerim.Blogger'in yaptığı bir değişiklik nedeniyle yorumunuzun yeni farkına vardır. Başınızdan geçen bu olayı bizlerle paylaştığınız için teşekkür ederim. Bitkilerle ilgili düşüncelerinize katılıyorum. Sevgiyle ve sağlıkla kalınız.

      Sil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.