Bir günlük güzellik. Çoğu kaktüs çiçeğinim ömrü bir gündür Ekinopsis, Küresel kaktüs ( Echinopsis oxygona ) . |
Kaktüsgiller ( cactaceae ), 200 kadar cins ve 1000 üzerinde türü ve varyetesi olan geniş bir ailedir. Anavatanı Amerika kıtasıdır ( En çok Meksika'da yetişmektedir ). Genel olarak cactaceae familyasından olan bitkilerin, cinsine ve türüne bakılmaksızın hepsine de kaktüs denir. Ortak özellikleri ise, sukkulent ( etli ) ve dikenli olmalarıdır.
Kaktüs kelimesi; Eski Yunancada dikenli bitki anlamına gelen 'kaktos' sözcüğünden türetilmiştir. Bu bitkilerin çoğunun yaprakları dikene dönüşmüştür, çok az yapraklı olan vardır.
Bütün kaktüs türleri sukulent ( Gövde ve yapraklarında su depolayan bitki.) olmasına karşı, her sukulent bitki kaktüs değildir.
Kaktüslerin popüler bir süs bitkisi olması, daha çok değişik renklerde açtığı parlak renkli çiçeklerinden ileri gelmektedir. Bazı türleri ise gece çiçek açar. Sapsız ve huni şeklindeki çiçekleri kısa ömürlüdür.
Son zamanlarda kaktüslerin radyasyonu emdiği konusundaki bilgilerin ise, bilimsel bir dayanağı yoktur.
Genel olarak çöl bitkisi olarak kabul edilen kaktüsler, aslında sıcak ve kurak iklimlerde ( yarı çöl ) daha çok yetişmektedir. Gövdeleri suyu depo edecek şekilde evrimleşmiştir. Ana vatanı olmasada, Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlere çok iyi uyum sağlamıştırlar.
Yapraklarının diken şeklini alması, kendini yabani hayvanlardan korumak ( çölde su arayan yabani hayvanların yiyememesi için ) ve ışığı yansıtarak su kaybını önlemek içindir.
Güneş ve ışık kaktüs için çok önemlidir. Daha çok gövdesi vasıtasıyla fotosentez yapan bu bitkiler, ışığın yetersiz olduğu yerlerde bu fonksiyonlarını gece yerine getirirler.
Kaktüsler, türlerine göre değişmekle beraber soğuğa karşı fazla dayanıklı değildirler.
Cereus ve kaynanadili ( opuntia ficus - indica ) gibi bazı kaktüs türlerinin meyveleri yenir. Ancak dikenleri çok tehlikelidir, yerken ve toplarken dikkatli olmak gerekir.
Kaktüsler kuraklığa dayanıklıdır, uzun süre susuzluğa dayanır. Uzun ve kalın bir kökü vardır, bu sayede ihtiyacı olan besinleri kolayca sağlar. Kaktüsleri diğer sukkulent bitkilerden ayıran, 'areal' denilen organlarıdır. Bir yastık gibi tüylü olan bu organdan diken, çiçek ve yan dallar çıkar. Büyümeleri buralardan olur.
Yetiştirilmesi çok kolay olan kaktüsler, en çok kaya bahçelerinde ve saksıda yetiştirilmektedir. Soğuk yerlerde, kışın kapalı yerlere alınması gerekir. Bütün bitkiler gibi aydınlık, güneşli yerleri ve kumlu, geçirimli toprakları sever. Yavaş büyür, fazla gübre istemez. Yazın türüne göre değişmekle beraber, haftada bir defa sulamak yeterlidir. Toprağı kurudukca sulanmalıdır. Kışın ise, ya hiç ya da çok az su verilmemelidir. Aşırı sulama kök çürümesine neden olur.
Kaktüsler tohumla, çelikle, ve ayırma ile üretilir. Kökleri suya hassas olan ( suda çürüyen ) bazı kaktüs türleri ise aşı ile üretilmektedir. Çelikle üretilecekse, kesilen yara nasır bağladıktan sonra dikilmeli ve ilk zamanlarda çok az su verilmelidir.
Dedemin Kaktüsü ( hikaye ) okumak isterseniz tıkla.
Değişik Kaktüs ( cactus ) Çiçekleri.
Fıstık kaktüs / Parmak kaktüs ( Echinopsis chamaecereus ) |
Kaktüsler, dikenleri vasıtasıyle çöllerde su arayan hayvanlardan kendilerini korur. |
Parlak çiçekli ve dikenleri olta şeklinde küçük bir kaktüs. Kirpi kaktüs ( Thelocactus setispinus ) |
Değişik kaktüs çiçekleri |
Dikenli armut lale kaktüs ( Opuntia phaeacantha ) |
Baston kaktüs ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea ) |
Kaktüs çiçeği ( Opuntia littoralis ) |
( Parodia ottonis / Notocactus ottonis ) |
Bektaşı kavuğu ( Ecinopsis grusonii ) |
Baston kaktüs ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea ) |
Kaya bahcesi ve değişik kaktüsler ( Uzbaş Bitki Üretim Çiftliği - Urla ) |
Bektaşı kavuğu ( Ecinopsis grusonii ) |
Saguaro kaktüsü ( Carnegiea gigantea ) ( Uzbaş Bitki Üretim Çiftliği - Urla ) |
İlginç görünüşlü bir kaktüs ( Konak meydanı / İzmir ) |
Baston kaktüs ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea ) |
Frenk inciri ya da kaynanadili ( Puntia ficus - indica ) ( Meyveleri yenir.) |
Tavşankulağı kaktüs / Meleğin kanatları ( Opuntia rufida ) |
Sarı dikenli mamillaria, Uğur böceği kaktüsü, Elongata kaktüs ( Mamillaria elongata ). |
Noelağacı / Havva'nın iğnesi ( Austrocylindropuntia subulata ) |
Dikenli armut kaktüs ( Opuntia phaeacantha ) |
Kırmızı renkli frenk inciri ( Opuntia robusta ) |
Peri kulesi ( Cereus peruvianus ) |
İğne yastığı kaktüs / Mamillaria ( Mamillaria backebergiana ) |
İğneyastığı kaktüsü ( Mamillaria cactus ) |
Kaktüsler gerçekten farklı bitkiler. Bir arada olduklarında daha coşarak çiçek açıyorlar. Tam çiçek açma aşamasında yerini değiştirdiğinizde adeta küsüp o gün çiçek açmıyorlar.
YanıtlaSilFrenk incirine Akdeniz Yöresinde Hint İnciri de deniyor. Yazın el arabalarında buzların içinde satılır. Satıcı eldivenle soyarak satar.
Kaktüsler hakkında gözlemlerinizi ve bilgileriniz paylaştığınız için çok teşekkür ederim.Sevgilerimle.
Sil6-7 yaşındaydım Adana'da bir kere yemiştim bu kaktüsün meyvesinden 55 yaşındayım hâla unutamadım tadını
SilMerhaba Aliye Hanım, Botanik Parka hoşgeldiniz, izleyici olursanız daha çok memnum olurum.
SilBende frenk incirini ilk defa Alanya kalesinde görmüş ve yemiştim, ancak ben tadını değil, elemi batan dikenlerini hala unutmadım.
Saksı ve toprakları hakkında yazmadığınızdan eklemek istedim.
YanıtlaSilKaktüs saksılarının altı çoğunlukla delik olmalıdır, eğer delik değilse de saksının altına cam ve taş parçaları koyup kullanabilirsiniz. Kumlu topraklar tercih sebebidir. Kaktüsleri karışık düzende bir arada ekebilirsiniz.Bu tarz peyzajında Kaktüs bahçesi,kaktüs kokteyl şeklinde adlandırılır. Her saksı değişikliğinde sadece bir boy saksı değiştirerek devam etmeniz önerilir.
Ben bitkiler konusunda uzman değilim, bu nedenle verdiğim bilgiler yetersiz, çok dikkat etmeme rağmen bazen hatalı olabiliyor.Bunların farkına varınca düzeltmeye çalışıyorum. Bu konularda bildiklerini bizlerle paylaşan arkadaşlara çok teşekkür ediyorum.
Sil