27 Haziran 2015

KAKTÜS ÇİÇEĞİ ( Cactus )

Bir günlük güzellik. Çoğu kaktüs çiçeğinim ömrü bir gündür
Ekinopsis, Küresel kaktüs ( Echinopsis oxygona ) .

Kaktüsgiller ( cactaceae ),  200 kadar cins ve 1000 üzerinde türü ve varyetesi  olan geniş bir ailedir. Anavatanı Amerika kıtasıdır ( En çok Meksika'da yetişmektedir ).  Genel olarak cactaceae familyasından olan bitkilerin,  cinsine ve türüne bakılmaksızın hepsine de kaktüs denir. Ortak özellikleri ise, sukkulent ( etli )  ve dikenli olmalarıdır.
Kaktüs kelimesi; Eski Yunancada dikenli bitki anlamına gelen  'kaktos' sözcüğünden türetilmiştir. Bu bitkilerin  çoğunun  yaprakları dikene dönüşmüştür, çok az  yapraklı olan  vardır.

Bütün kaktüs türleri sukulent ( Gövde ve yapraklarında su depolayan bitki.) olmasına karşı, her sukulent bitki kaktüs değildir.
Kaktüslerin popüler bir süs bitkisi olması, daha çok değişik renklerde açtığı parlak renkli çiçeklerinden ileri gelmektedir. Bazı türleri ise  gece çiçek açar. Sapsız ve huni şeklindeki çiçekleri kısa ömürlüdür.
Son zamanlarda kaktüslerin radyasyonu emdiği konusundaki bilgilerin ise, bilimsel bir dayanağı yoktur.

Genel olarak çöl bitkisi olarak  kabul edilen kaktüsler, aslında   sıcak ve kurak iklimlerde ( yarı çöl ) daha çok yetişmektedir. Gövdeleri  suyu depo edecek şekilde evrimleşmiştir.  Ana vatanı olmasada, Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlere çok iyi uyum sağlamıştırlar.

Yapraklarının diken şeklini alması, kendini yabani hayvanlardan  korumak ( çölde su arayan yabani hayvanların yiyememesi için )  ve ışığı yansıtarak su kaybını önlemek içindir.

Güneş ve ışık kaktüs  için çok önemlidir. Daha çok gövdesi vasıtasıyla fotosentez yapan  bu bitkiler, ışığın yetersiz olduğu yerlerde bu fonksiyonlarını gece  yerine getirirler.
Kaktüsler,  türlerine göre değişmekle beraber soğuğa karşı fazla  dayanıklı değildirler.
Cereus ve kaynanadili ( opuntia ficus - indica  ) gibi bazı kaktüs türlerinin meyveleri yenir. Ancak dikenleri çok tehlikelidir, yerken ve toplarken  dikkatli olmak  gerekir.

Kaktüsler kuraklığa dayanıklıdır, uzun süre susuzluğa dayanır.  Uzun ve kalın bir kökü vardır, bu sayede ihtiyacı olan besinleri kolayca sağlar. Kaktüsleri diğer sukkulent bitkilerden ayıran, 'areal' denilen organlarıdır. Bir yastık gibi tüylü olan bu organdan diken, çiçek ve yan dallar çıkar. Büyümeleri  buralardan olur.

Yetiştirilmesi çok  kolay olan kaktüsler, en çok  kaya bahçelerinde ve saksıda yetiştirilmektedir. Soğuk yerlerde, kışın kapalı yerlere alınması gerekir.  Bütün bitkiler gibi aydınlık, güneşli yerleri ve kumlu, geçirimli toprakları sever.  Yavaş büyür,  fazla gübre istemez. Yazın türüne göre değişmekle beraber,  haftada bir defa sulamak yeterlidir. Toprağı kurudukca sulanmalıdır. Kışın ise, ya hiç ya da  çok az su verilmemelidir. Aşırı sulama kök çürümesine neden olur. 
Kaktüsler tohumla, çelikle, ve ayırma ile  üretilir. Kökleri suya  hassas olan ( suda çürüyen )  bazı kaktüs türleri ise aşı ile üretilmektedir. Çelikle üretilecekse, kesilen yara nasır bağladıktan sonra dikilmeli ve ilk zamanlarda çok az su verilmelidir.

Dedemin Kaktüsü ( hikaye )  okumak isterseniz tıkla.

Değişik Kaktüs ( cactus ) Çiçekleri.

Fıstık kaktüs / Parmak kaktüs
( Echinopsis chamaecereus )


Kaktüsler, dikenleri vasıtasıyle çöllerde su arayan
hayvanlardan kendilerini korur.
Parlak çiçekli ve dikenleri olta şeklinde küçük bir kaktüs.
Kirpi kaktüs ( Thelocactus setispinus )

Değişik kaktüs çiçekleri
Dikenli armut lale kaktüs 
( Opuntia phaeacantha )

Baston kaktüs
 ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea )

Kaktüs çiçeği ( Opuntia littoralis  )

( Parodia ottonis  / Notocactus ottonis )

Bektaşı kavuğu ( Ecinopsis grusonii )


Baston kaktüs
 ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea )

Kaya bahcesi ve  değişik kaktüsler
( Uzbaş Bitki Üretim Çiftliği - Urla )


Bektaşı kavuğu ( Ecinopsis grusonii )

Saguaro kaktüsü ( Carnegiea gigantea ) 
( Uzbaş Bitki Üretim Çiftliği - Urla )
İlginç görünüşlü bir  kaktüs
( Konak meydanı / İzmir )


Baston kaktüs
 ( Cylindropuntia ımbricata ya da C. rosea )

Frenk inciri ya da kaynanadili (  Puntia ficus - indica )
( Meyveleri yenir.)

Tavşankulağı kaktüs / Meleğin kanatları
( Opuntia rufida )

Sarı dikenli mamillaria, Uğur böceği  kaktüsü, Elongata kaktüs
( Mamillaria elongata ).

Noelağacı / Havva'nın iğnesi
( Austrocylindropuntia subulata )

Dikenli armut kaktüs
( Opuntia phaeacantha )

Kırmızı renkli frenk inciri
( Opuntia robusta )

Peri kulesi ( Cereus peruvianus )

İğne yastığı kaktüs / Mamillaria
( Mamillaria backebergiana )

İğneyastığı kaktüsü 
( Mamillaria cactus )

6 yorum:

  1. Kaktüsler gerçekten farklı bitkiler. Bir arada olduklarında daha coşarak çiçek açıyorlar. Tam çiçek açma aşamasında yerini değiştirdiğinizde adeta küsüp o gün çiçek açmıyorlar.
    Frenk incirine Akdeniz Yöresinde Hint İnciri de deniyor. Yazın el arabalarında buzların içinde satılır. Satıcı eldivenle soyarak satar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kaktüsler hakkında gözlemlerinizi ve bilgileriniz paylaştığınız için çok teşekkür ederim.Sevgilerimle.

      Sil
    2. 6-7 yaşındaydım Adana'da bir kere yemiştim bu kaktüsün meyvesinden 55 yaşındayım hâla unutamadım tadını

      Sil
    3. Merhaba Aliye Hanım, Botanik Parka hoşgeldiniz, izleyici olursanız daha çok memnum olurum.
      Bende frenk incirini ilk defa Alanya kalesinde görmüş ve yemiştim, ancak ben tadını değil, elemi batan dikenlerini hala unutmadım.

      Sil
  2. Saksı ve toprakları hakkında yazmadığınızdan eklemek istedim.
    Kaktüs saksılarının altı çoğunlukla delik olmalıdır, eğer delik değilse de saksının altına cam ve taş parçaları koyup kullanabilirsiniz. Kumlu topraklar tercih sebebidir. Kaktüsleri karışık düzende bir arada ekebilirsiniz.Bu tarz peyzajında Kaktüs bahçesi,kaktüs kokteyl şeklinde adlandırılır. Her saksı değişikliğinde sadece bir boy saksı değiştirerek devam etmeniz önerilir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben bitkiler konusunda uzman değilim, bu nedenle verdiğim bilgiler yetersiz, çok dikkat etmeme rağmen bazen hatalı olabiliyor.Bunların farkına varınca düzeltmeye çalışıyorum. Bu konularda bildiklerini bizlerle paylaşan arkadaşlara çok teşekkür ediyorum.

      Sil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.